Ísland er önnur umhverfisvænasta þjóð í heimi

Ísland er önnur umhverfisvænsta þjóð í heimi samkvæmt Yale-vísitölu (Yale's Environmental Performance Index (EPI) fyrir árið 2016. Samkvæmt þeirri vísitölu er Finnland númer 1, Ísland númer 2, Svíþjóð númer 3, Danmörk númer 4 og Slóvenía númer 5.

 

Það sem dregur okkur niður fyrir Finna í þessari vísitölu eru slakari loftgæði. Væntanlega má þar kenna um svifryki af hálendi landsins sem stafar m.a. af jarðvegsfoki og eldfjallaösku. 

 

 

Það vekur nokkra athygli að Noregur skuli ekki einu sinni komast á lista yfir tíu efstu þjóðirnar þar sem landið lendir í 17. sæti. Er Noregur þar langt á eftir Danmörku vegna mikillar kolefnismengunar. Olíuiðnaðurinn spilar eflaust töluverða rullu en einnig er tekið fram að það sé líka vegna „slæmra vinnubragða í landbúnaði“. Væntanlega má þá ýmislegt segja um landbúnað í þeim löndum sem á eftir koma. 

 

Efstu löndin í þessari EPI-vísitölu eru næst því að geta talist kolefnis­hlutlaus. 

 

Tilbúið köfnunarefni stór áhrifavaldur í náttúrunni

 

Köfnunarefnisnotkun sem áburður á tún og akra skiptir líka miklu máli í þessu samhengi að mati vísindamanna Yale-háskóla. Köfnunarefni er nauðsynlegur þáttur í allri ræktun. Jurtir vinna það úr andrúmsloftinu, en hægt er að auðvelda þeim ferlið með tilbúnu köfnunarefni. Ofnotkun köfnunarefnis leiðir hins vegar oft bæði til mengunar andrúmslofts og grunnvatns. Aðeins 20% þjóða heims mæta kröfum um að fylgjast með skilvirkri notkun köfnunarefnis samkvæmt úttektinni. Er þetta mælt sem köfnunarefnis-skilvirkni, eða „Nitrogen Use Efficiency (NUE)“. 

 

Alvarlegar afleiðingar af ofnotkun köfnunarefnis

 

Í skýrslu Yale-háskóla kemur fram að stóraukin notkun köfnunarefnis og þrautpíning á jarðvegi sé að hafa alvarlegar afleiðingar. Það leiði m.a. til mengunar jarðvegs og neysluvatns og versnandi heilsu fólks. Þar er m.a. um að ræða aukna tíðni asma, ofnæmi af ýmsum toga og blóðsjúkdóma. Þá leiði þessi mengun oft til súrefnisþurrðar í vatni og ozon-myndunar við jörðu (Ground-level ozone) sem aftur leiði til útrýmingar dýrategunda. Þá verði til súrt regn vegna köfnunarefnissambanda sem fari út í andrúmsloftið og allt ýti þetta undir loftslagsbreytingar. 

 

Kostnaður talinn á við tvöfaldan ávinning bænda 

 

Kostnaðurinn vegna margbreytilegra áhrifa sem köfnunarefnismengunin hefur í löndum Evrópusambandsins er talinn vera  á bilinu 70 til 320 milljarða evra á ári. Það er meira en tvöföld sú upphæð sem bændur í ESB-löndunum ávinna sér í tekjuauka fyrir þá auknu framleiðslu sem fæst af köfnunarefnisnotkuninni.