Hvað er Pepino mósaík vírus?

Pepino mósaík vírusinn, PepMV, var fyrst greindur á ávexti sem kallast melónupera, Solanum muricatum, í Perú árið 1974. Sýking af völdum vírussins er talin alvarleg hvar sem hún kemur upp og dregur úr uppskeru.

Vírussins varð fyrst vart í Evrópu í Hollandi og Bretlandseyjum árið 1999 og hefur breiðst til flestra landa álfunnar. Samkvæmt upplýsingum EPPO, samtaka um plöntur og plöntuheilbrigði í Evrópu og við Miðjarðarhafið, er hann algengastur í tómötum sem ræktaðir eru undir gleri.

Á Spáni hafa einkenni sýkingar vegna vírussins fundist í gróðri við gróðurhús og á rannsóknarstofu hefur verið sýnt fram á að PepMV getur smitast í aðrar tegundir plantna af náttskuggaætt, til dæmis eggaldin og kartöflur. Ekki er vitað um að slíkt smit hafi átt sér stað að sjálfsdáðum.

Mjög smitandi

PepMV er mjög smitandi og berst milli plantna með mönnum og verkfærum auk þess sem hann getur borist með innfluttum tómötum milli landa og milli gróðurhúsa með vindi.

Einkenni sýkingar af völdum PepMV koma aðallega fram á haustin og á veturna en á öðrum árstímum geta plöntur verið sýktar án þess að einkenni komi fram.

Einkenni koma yfirleitt fram tveimur til þremur vikum eftir sýkingu. Þau geta lýst sér í dvergvexti og litabreytingum á blöðum, gulum eða brúnum misstórum blettum. Auk þess geta blöð verpst og komið fram á þeim blöðrur. Á stöngli og blómum geta komið fram brúnar rákir og sýkingin hefur letjandi áhrif á blóm- og aldinmyndun. Aldin geta virst misþroskuð og á þeim litamunur sem minnir á rautt og gult mósaík- eða marmaramunstur.

Smitleiðir

Rannsóknir sýna að plöntuhlutar eins og lauf, rætur og aldin geta hýst mikið magn af vírusnum og að hann geti leynst í þurrum plöntuhlutum í allt að þrjá mánuði. Einnig er talið að hann smitist út í jarðveg og afrennslisvatn.

Vírusinn getur einnig lifað utan á fræjum og smitast með þeim. Dæmi er um að PepMV hafi lifað á fatnaði í að minnsta kosti 14 daga.

Vitað er að býflugur sem notaðar eru til að frjóvga tómatplöntur geta borið veiruna milli plantna.