Hljóðkerfi með fuglavarnarhljóðum hafa gefist vel

Í Bændablaðinu um miðjan ágústmánuð síðastliðinn var sagt frá nýrri tækni á Íslandi til að halda gæsum og álftum frá ræktarlöndum bænda – ekki síst vegna ágangs í kornræktarlönd.

Um hljóðkerfi er að ræða ættað frá Bretlandseyjum, þar sem viðvörunarhljóð fuglategundar eru spiluð til að fæla viðkomandi tegund frá tilteknum svæðum. Var búnaðurinn aðlagaður íslenskum aðstæðum en að sögn Jónasar Björgvinssonar – sem á og rekur fyrirtækið Fuglavarnir og er umboðsaðili kerfanna á Íslandi – þekkist ágangur álfta í kornræktarlöndum, hvergi nema á Íslandi.

„Það eru þó nokkur hljóðkerfi með álftahljóðum komin í umferð á  Suðurlandi – líklega nálægt tuttugu tæki. Þótt þessi reynslutími frá því í ágúst sé stuttur, sýnir það sig að búnaðurinn virkar á álftina. Hann virkar þó betur á gæsina í þeim skilningi að hvert tæki nær yfir stærra svæði á gæsina; eða allt að 500–600 metra. Stærð svæðisins sem álftahljóðkerfið nær yfir er um 200 metrar – eða um fjórir hektarar. 

Einnig þarf að stilla búnaðinn öðruvísi þegar álftin á í hlut, þannig að aðvörunarhljóðin eru spiluð örar því álftin er svifasein og værukærari en gæsin. Við teljum að við flestar aðstæður sé best að vera með tvö tæki þótt kornakur sé aðeins átta hektarar eða stærri. Þá geta tækin farið af stað sitt á hvað og unnið saman að því að valda óöryggi hjá fuglinum,“ segir Jónas.

Kostnaður hefur borgað sig upp á einu sumri

Að sögn Jónasar hafa sumir sett kostnaðinn fyrir sig, þótt þeir séu með viðvarandi vandamál af fugli og fyrirséð fjárhagstjón. „Til að bera saman tjón og verð á varnarbúnaði þá er talað um að einn glataður hektari með ræktuðu korni geti verið tjón upp á um 200 þúsund krónur.  Eitt stykki 360 gráðu Compact tæki með standi kostar um 270 þúsund krónur. Sem er þá um 1,4 hektarar að verðmætum.  Svona tæki getur örugglega varið á bilinu fjóra til tólf hektara næstu fimm árin. Það gera alls um 20–60 hektara.  Samtals er það á bilinu fjórar til tólf milljónir króna. Svo að fjárfestingin er ótvírætt arðbær.  Enda er það svo þegar hjá mörgum okkar viðskiptavinum að búnaðurinn hefur þegar borgað sig upp á einu sumri. 

Við gefum einnig bændum kost á að prófa búnaðinn eða fá hundrað prósent endurgreiðslu, ef engin árangur næst yfir sumarið. 

Fyrir stærri ræktendur með 50–100 hektara þyrfti að byrja með að lágmarki 5 tæki.  Þó er ekki víst að þurfi að stækka kerfið mikið eða í beinu hlutfalli við hektaratölu því oft er fugl að sækja staðbundið í ákveðna hluta eða jaðra kornakra. Fer það þó mjög eftir aðstæðum.  Klárlega er tjónið oft mikið hjá stærri ræktendum og getur numið allt að 10 milljónum króna.

Við ætlum okkur að betrumbæta álftahljóðkerfið fyrir næsta ár og einnig er von á nýrri kynslóð tækis sem virkar enn betur í landbúnaði.“