Vinsamlegast athugið að þetta efni er eldra en 9 ára.
Graham Bradley–framúrstefnuhönnun
Á faglegum nótum 7. september 2016

Graham Bradley–framúrstefnuhönnun

Höfundur: Vilmundur Hansen

Fjármálakreppan sem herjaði á Vesturlandabúa á fjórða áratug síðustu aldar hafði gríðarleg áhrif í miðríkjum Bandaríkjanna. Þrátt fyrir að bændur þar hefðu flestir til hnífs og skeiðar var fjárhagsstaða þeirra í bullandi mínus og margir misstu jarðnæði sitt í skuldafen banka og fjármálastofnana.

Framleiðendur landbúnaðartækja fundu einnig fyrir samdrættinum og mörg fyrirtæki sem staðið höfðu ágætlega fóru hratt og örugglega á hliðina. Undir lok kreppunnar settu eigendur Graham-Paige Motors Corporation í Detroit í  Michigan-ríki í Bandaríkjunum á markað sína fyrstu dráttarvél. Traktorinn sem kallaðist Graham-Bradley 503 var hugvitssamlega hannaður og von framleiðendana að hann mundi reisa fjárhag fyrirtækisins við þegar fjármálakerfið rétti úr kútnum.
Framleiðsla á bílum

Aðkoma fyrirtækisins, sem hét upphaflega Graham Brothers, að vélaframleiðslu hófst árið 1927 þegar það yfirtók bifreiðaframleiðandann Paige-Detroit Motor Car Company. Með kaupunum ætlaði fyrirtækið sér stóran sess í sívaxandi bifreiðaframleiðslu en fyrir þann tíma hafði það hagnast vel á framleiðslu á gleri og glerflöskum.

Framleiðsla á bílum gekk vel fyrstu árin en eftir að kreppan skall á fór að halla verulega undan fæti.

Fyrsti traktorinn

Hönnun á Graham-Bradley traktorum hófst 1937 og fyrsta vélin var sett á markað ári síðar. 1939 sá uppfærð týpa af Graham-Bradley 503, Model 104, dagsins ljós. Kramið í vélunum var svipað en nýja týpan náði meiri hraða og allt að 30 kílómetrum á klukkustund á góðum vegi og þótti mikil spíttkerra á þeim tíma.

Hönnun Graham-Bradley var straumlínulaga og einkennislitur þeirra hárauður. Húddið var óvenjulegt og framan á því áberandi bogalagað grill sem gaf traktornum fútúrískt útlit.

Graham-Bradley dráttarvélarnar voru frá upphafi á gúmmíhjólum og hjólabreidd þeirra auðstillanleg. Mótorinn var af gerðinni Continenta, 217 kúbik og rétt rúmlega 25 hestöfl.

Ágæt sala

Sala á dráttarvélunum var ágæt þrátt fyrir að fyrirtækið væri með fáa sölu- og þjónustuaðila á sínum snærum og auglýsti þær aðallega til sölu í Sears- og Roebuck innkaupalistum sem sendir voru á bændabýli í miðríkjum Bandaríkjanna.

Um tíma voru framleiddir Graham-Bradley leikfangatraktorar úr harðplasti sem fyrirtækið sendi bændasonum í jólagjöf og voru seldir í gegnum póstverslanir.

Árið 1938 sendi fyrirtækið frá sér yfirlýsingu þess eðlis að stórauka ætti dráttarvélaframleiðslu þess og að tíu þúsund slíkir yrðu settir á markað næstu fimm árin. Ekkert varð af þeim áformum.

Framleiðslu Graham-Bradley dráttarvéla var hætt 1940 og fyrirtækið sneri sér að framleiðslu stríðstóla fyrir bandaríska sjó- og loftherinn.

Draumurinn um Frazer

Sex árum síðar, 1946, stóð til að fyrirtækið reyndi aftur fyrir sér á dráttarvélamarkaði með traktor sem kallaðist Frazer.

Hugmyndin að baki Frazer dráttarvélunum var stór og til stóð að framleiða fjölda fylgihluta eins og jarð- og heyvinnslutæki sérstaklega fyrir þær vélar. Frazerinn reyndist pípudraumur og hætt var við áformin áður en framleiðslan hófst.

Fyrirtækið hætti öllum afskiptum af vélaframleiðslu á miðjum fimmta áratug síðustu aldar og sneri sér að fasteignaviðskiptum með góðum árangri. Það átti meðal annarra eigna íþrótta- og tónleikahöllina Madison Square Garden í New York um tíma.

Lausn á vísnagátu
Líf&Starf 24. nóvember 2025

Lausn á vísnagátu

Lausnin á vísnagátu Guðbjörns Sigurmundssonar í síðasta Bændablaði er orðið mál.

Skákmánuðurinn janúar
Líf&Starf 3. febrúar 2025

Skákmánuðurinn janúar

Janúarmánuður hefur lengi verið frekar stór skákmánuður á Íslandi. Í þeim mánuði...

Þörfnumst heilbrigðara sambands við tímann
Líf&Starf 13. desember 2024

Þörfnumst heilbrigðara sambands við tímann

Carl Honoré, sem gjarnan hefur verið kallaður rödd alþjóðlegu Hæglætishreyfingar...

Sækja áhrif til Suður-Evrópu
Líf&Starf 9. október 2024

Sækja áhrif til Suður-Evrópu

Í síðustu úthlutun Matvælasjóðs fengu bændur í Syðra-Holti í Svarfaðardal rúmleg...

Brautryðjandi í búskap með íslenska hesta í Noregi
Líf&Starf 14. ágúst 2024

Brautryðjandi í búskap með íslenska hesta í Noregi

Ingebjørg Helkås Vaa fæddist í Noregi 14. júlí 1933, yngst fimm systkina. Hún va...

Stjörnuspá vikunnar
Líf&Starf 2. júlí 2024

Stjörnuspá vikunnar

Vatnsberinn veit vart í hvorn fótinn hann á að stíga þessa dagana. Lífið virðist...

Heitt poppkorn er hollt sælgæti!
Líf&Starf 10. maí 2022

Heitt poppkorn er hollt sælgæti!

Svo hljóðaði auglýsing er birtist á síðu Morgunblaðsins í júlílok árið 1968 - en...

Lesning fyrir heilabilaða
Líf&Starf 4. maí 2022

Lesning fyrir heilabilaða

Þegar ég setti saman bókina Í húsi afa míns sem kom út fyrir tólf árum, hvarflað...