Fyrsta alþjóðlega þörungaráðstefnan á Íslandi haldin í Hörpu

Dagana 30-31. ágúst verður haldin ráðstefna um þörungavinnslu og þörungarækt í Hörpu. Um er að ræða fyrstu ráðstefnu sem haldin er hérlendis um þörunga og ber hún yfirskriftina Arctic Algae.

Ráðstefnan er haldin á vegum Samtaka íslenskra þörungafélaga og hvorki vantar þungavigtina í ræðumannahópinn né efnistök og umfjöllunarefni.

Þörungar eru flestum Íslendingum að einhverju leyti kunnir, en vinnsla og rækt á þörungum hefur verið í gríðarmiklum vexti á heimsvísu að undanförnu. Nýverið markaði stjórn Evrópusambandsins þá stefnu og beindi svo til aðildarríkja sinna að auka á næstu sjö árum sjálfbæra öflun og þörungarækt í Evrópu úr núverandi 300.000 tonnum á ári upp í 8 milljónir tonna. Þegar rýnt er nánar í stöðu mála þarf það kannski ekki að koma á óvart, enda eru nýtingarmöguleikar þörunga allt að því takmarkalausir.

Hinar ýmsu gerðir þörunga eru þannig nýttir í matvæli, áburð, fæðubótarefni, litarefni, umbúðir, sem eldsneyti og jafnvel í textíl. Þá hafa tilteknar gerðir þörunga verið nýttar í kjarnafóður hjarðdýra í þeim tilgangi að minnka metanlosun húsdýra, og rannsóknir sýnt og staðfest framúrskarandi árangur í þeim efnum víða um heim.

Heimsmarkmið Sameinuðu þjóðanna

Svandís Svavarsdóttir matvæla­ráðherra setur ráðstefnuna að morgni miðvikudagsins 30. ágúst í Kaldalónssal Hörpunnar.

Þá flytur Guðlaugur Þór Þórðarson, ráðherra umhverfis­, orku­ og loftslagsmála, erindi og tekur þátt í umræðum í lok fyrri ráðstefnudags með Vincent Doumeizel, framkvæmdastjóra hjá Sameinuðu þjóðunum og Paul Dobbins, sem er í forsvari fyrir stærstu náttúruverndarsamtök heims, World Wildlife Fund.

Dagskrá ráðstefnunnar er byggð upp á heimsmarkmiðum Sameinuðu þjóðanna, en óhætt er að segja að rækt og vinnsla þörunga á heimsvísu tengist fjölda markmiðanna beint.

„Hér er um að ræða fyrstu alþjóðlegu þörungaráðstefnuna sem haldin er hér á landi. Ráðstefnan er haldin á vegum Samtaka þörungafélaga og unnin í samstarfi við evrópsku þörungasamtökin EABA. Hvatinn að ráðstefnunni kemur frá meðlimum Samtaka þörungafélaga með það að markmiði að kynna stöðu og framtíðarmöguleika Íslands í framleiðslu smá­ og stórþörunga,“ segir Sigurður Pétursson, formaður Samtaka þörungafélaga. „Markmið okkar hjá samtökum þörungafélaga er að styðja við kynningu á stöðu og framtíðar möguleikum ræktunar, sjálfbærrar öflunar, vöruþróun, fræðslu, nýsköpun og sölu íslenskra þörungaafurða. Ísland hefur einstaka möguleika vegna sinna náttúruauðlinda sem snýr að aðgangi að hreinu ferskvatni og sjó, jarðvarma og grænni raforku,“ segir Sigurður.

Sigurður segir hér á landi þegar hafa byggst upp öfluga starfsemi í smáþörungavinnslu með möguleika á að eflast frekar og styrkjast. „Stærsti hluti þörungaframleiðslu á heimsvísu er á sviði ræktunar og sjálfbærrar öflunar sjávarþörunga, og engin framleiðsla sjávarpróteina hefur vaxið viðlíka hratt á heimsvísu.

Við höfum því mikla möguleika á því sviði líka hér á landi.“

Stór nöfn úr geiranum

Eins og fyrr segir er von á mörgum stórum nöfnum úr geiranum á Arctic Algae-ráðstefnuna.

„Það er einstakur heiður fyrir okkur að Vincent Doumeizel, framkvæmdastjóri þörungasviðs Sameinuðu þjóðanna, er einn af ræðumönnum og þátttakendum á ráðstefnunni,“ segir Sigurður.

„Einnig hefur verið mikil áhersla á þörungaframleiðslu í tengslum við aðgerðiríumhverfismálumogverkefni tengd lækkun kolefnisspors og er stór hluti umfjöllunar á Arctic Algae ráðstefnunni,“ bætir Sigurður við. Stærstu umhverfissamtök í heimi, World Wildlife Fund, hafa á undanförnum árum lagt sérstaka áherslu á uppbyggingu þörungaframleiðslu á heimsvísu og eru samtökin styrktaraðilar að ráðstefnunni.

Auk þess mætir Paul Dobbins, sem stýrir málefnum hafsins hjá samtökunum, og mun flytja erindi og leiða umhverfishluta ráðstefnunnar sem tekur stóran hluta síðari ráðstefnudags ráðstefnunnar.

„Á heimsvísu er langstærstan hluta þörungaframleiðslunnar að finna í Asíu en hún er hratt vaxandi í hinum vestræna heimi og aukin áhersla á hana lögð bæði út frá sjónarmiðum um sjálfbæra matvælaframleiðslu og jákvæðum umhverfisáhrifum framleiðslunnar. 

Daginn fyrir ráðstefnuna verður ráðstefngestum boðið upp á þátttöku í utandagskrárferð að heimsækja Isea-þörungavinnslu í Stykkishólmi og Running Tide á Akranesi. Daginn eftir ráðstefnuna verður síðan farið í Algalíf og Bláa lónið.

„Það er okkur einkar ánægjulegt hvað margir erlendir aðilar hafa sýnt ráðstefnunni áhuga sem og að bæði matvæla- og umhverfisráðherra skuli taka þátt í ráðstefnunni. Þá studdi matvælaráðuneytið þessa fyrstu alþjóðaráðstefnu um smáþörunga hér á landi, og fyrir veittan stuðning erum við mjög þakklát,“ segir Sigurður.

„Nýting sjávarþörunga hefur verið hluti af sögu Íslands frá landnámi og gert ráð fyrir áframhaldi og aukningu hennar í nýrri matvælastefnu sem kynnt verður síðar á árinu,“ segir Sigurður Pétursson, formaður Samtaka þörungafélaga á Íslandi.

Allar frekari upplýsingar um Artic Algae 2023 er að finna á vefsvæði ráðstefnunnar, www.arcticalgae.is.