Frumvarp til að einfalda og flýta orkuöflun

Frumvarp til laga um vindorku hefur verið sett í samráðsgátt stjórnvalda og er opið til umsagnar.

Um er að ræða drög að frumvarpi til breytinga á lögum að því er varðar málefni vindorku. Markmiðið er að einfalda uppbyggingu vindorkuvera til framleiðslu á grænni orku en um leið að lágmarka umhverfisáhrif, að því er fram kemur í kynningu.

Samhliða frumvarpinu er lögð fram til umsagnar þingsályktunartillaga að sérstakri opinberri stefnu um hagnýtingu vindorku. Frestur til að skila inn umsögnum rennur út 19. janúar.

Ábyrgð sveitarfélaga aukist

Í meginatriðum fjalla frumvarpsdrögin um að gerðar verði breytingar til að ná fastari tökum á vindorku innan rammaáætlunar. Sveitarfélög fái víðtækari heimildir en gildi um aðra virkjunarkosti við gerð skipulagsáætlana þegar um er að ræða vindorku. Einstök sveitarfélög hafi endanlegt ákvörðunarvald um það hvort slík virkjun fari inn í skipulagsáætlanir þeirra.

Þá er gert ráð fyrir að fleiri svæði landsins verði útilokuð frá vindorkunýtingu en gildir um hagnýtingu vatnsorku og jarðhita. Auk svæða á A-hluta náttúruminjaskrár (friðlýstra svæða) er lagt til að vindorka verði undanskilin á svæðum á B-hluta náttúruminjaskrár, UNESCO svæðum, Ramsar-svæðum, svæðum innan marka friðlýstra menningarminja og á svæðum innan marka miðhálendislínu eins og hún er skilgreind í landsskipulagsstefnu.

Jafnframt er lagt til að ákveðnir virkjunarkostir í vindorku geti að uppfylltum skilyrðum sætt sérstakri málsmeðferð vegna markmiða um orkuskipti og kolefnishlutleysi. Slíkir virkjunarkostir lykju formlegri meðferð innan verndar- og orkunýtingaráætlunar og væri vísað til sveitarfélags og annarra stjórnvalda varðandi leyfisákvörðun.

Áfram innan rammaáætlunar

Frumvarpið og þingsályktunartillagan eru byggð á skýrslu starfshóps sem skipaður var sumarið 2022 til að skoða hvernig einfalda mætti uppbyggingu vindorkuvera.

Sjónum var m.a. beint að uppbyggingu á afmörkuðum svæðum þar sem unnt væri að tryggja afhendingaröryggi og lágmarka umhverfisáhrif.

Skilaði hópurinn stöðuskýrslu sl. vor og lokaskýrslu í desember, að undangengnum kynningarfundum á landsvísu.

Starfshópurinn lagði meðal annars til að vindorka byggðist frekar upp á svæðum sem þegar eru röskuð vegna mannlegra athafna. Nærsamfélög fengju endanlegt ákvörðunarvald um hvort vindorka byggðist upp innan marka þeirra og tryggður yrði sérstakur ávinningur nærsamfélaga af hagnýtingu vindorku.

Vindorka yrði jafnframt áfram innan rammaáætlunar svo tryggja mætti samræmda og faglega meðferð og yfirsýn allra vindorkukosta og betri sátt um málefni vindorkunnar. Þó yrði hægt að taka ákveðna virkjanakosti út fyrir rammaáætlun að uppfylltum ákveðnum skilyrðum.