Fimm af sjö breytileikum virðast með mótstöðu

Á upplýsingafundi um riðuveiki í sauðfé í Varmahlíð 21. júní kom fram að fimm breytileikar í mismunandi samsetningu sem finnast hér á landi og hafa verið næmisprófaðar fyrir riðusmiti virðast vera með mótstöðu.

Einungis tveir breytileikar reyndust næmir fyrir smiti. Þá voru kynntar niðurstöður rannsókna um að sótthreinsun eftir niðurskurð komi ekki í veg fyrir endursmit.

Hópur erlendra og íslenskra riðusérfræðinga tók þátt í fundarhöldum sem voru tvískipt. Aðdragandinn var þannig að Karólína Elísabetardóttir hafði 2021 samband við þýska vísindamanninn Christine Fast sem stofnaði í kjölfarið rannsóknarhóp leiðandi príonsérfræðinga úr sex löndum. Þessi hópur hittist núna í fyrsta skipti hér á landi. Karólína segir í aðsendri grein hér í blaðinu, bls. 48-49, frá heimsókn hinna erlendu sérfræðinga og vettvangsferð þeirra um þekkt íslensk riðusvæði – auk þess að greina frá helstu niðurstöðum frá fundunum.

Þar kemur fram að samkvæmt niðurstöðum úr umfangsmiklum næmisrannsóknum á íslenskum arfgerðum sem voru gerðar í Frakklandi, reyndust eingöngu breytileikarnir VRQ og ARQ vera næmar fyrir riðusmiti. Hinir fimm breytileikarnir fimm virðast vera verndandi. Þessar niðurstöður kynnti franski vísindamaðurinn Vincent Béringue, sem hefur haft veg og vanda af þessum prófunum.

Sótthreinsun hindrar ekki endursmit

Breski vísindamaðurinn Ben Maddison kynnti líka markverðar niðurstöður á fundinum úr rannsóknum um takmörkuð áhrif sótthreinsunar á bæjum eftir riðusmit. Á Englandi hafa þessi áhrif verið rannsökuð í meira en 20 ár og er mat Bens að þrátt fyrir sótthreinsun sé augljóst að áhættan sé alltaf til staðar á endursmiti. Niðurskurður og sótthreinsun getur ekki komið í veg fyrir að riða komi upp aftur og að eingöngu ónæmar arfgerðir tryggja að ekkert endursmit geti átt sér stað.

Í grein Karólínu kemur fram að almennt hafi komið erlendu gestunum mjög á óvart hversu vel upplýstir, vel menntaðir og gestrisnir íslensku bændurnir voru sem þeir kynntust í heimsóknum og á fundum – sérstaklega í samanburði við bændur í heimalöndunum þeirra.