Vinsamlegast athugið að þetta efni er eldra en 2 ára.
Pottaplönturnar þurfa ekki á áburðargjöf að halda nema frá vori og fram á haust.
Pottaplönturnar þurfa ekki á áburðargjöf að halda nema frá vori og fram á haust.
Mynd / Guðríður Helgadóttir
Á faglegum nótum 26. apríl 2023

Endurræsum pottaplöntur eftir veturinn

Höfundur: Ingólfur Guðnason brautastjóri garðyrkjuframleiðslu hjá Garðyrkjuskólanum Reykjum FSu

Að loknum dimmum vetri beinist athygli blómaáhugafólks að pottaplöntunum sem þá eru oft orðnar hálf ræfilslegar, fölar og guggnar.

Þegar sólarinnar nýtur aftur breyta þær um svip og fá endurnýjaðan þokka og ekki úr vegi að rifja upp hvað hægt er að gera til að þeim líði sem best.

Vor- og sumarumhirða pottaplantna er um margt ólík umhirðu þeirra að vetri, þegar mesta áskorunin er að halda þeim í horfinu, láta þær njóta þeirrar birtu sem völ er á og dregið er úr vökvun og áburðargjöf. Vorið felur í sér aðrar áskoranir. Plönturnar þurfa þá miklu meiri vökvun og þær þurfa aukna næringu til að njóta sín sem best og bæta við vöxtinn. Blómin sem höfð voru á bjartasta stað yfir veturinn getur þurft að færa frá suðurgluggum. Sumar tegundir geta hreinlega eyðilagst af of mikilli beinni birtu að sumrinu. Blöð geta sviðnað, blómin standa stutt og plöntunum hættir við ofþornun. Suðurglugginn getur verið versti óvinur pottablómanna á sumrin

Umpottun

Vorið er rétti tíminn til að huga að umpottun, sé hennar þörf. Rétt er að skoða rótarkerfið og ef það er orðið mjög þétt mun plantan launa fyrir nýja og góða pottamold með auknum vexti og grósku. Nýi potturinn þarf að vera nokkrum sentímetrum víðari en sá fyrri. Ef plantan er mjög stór getur verið erfitt eða ómögulegt að umpotta henni. Þá er reynandi að setja kraftmikla pottamold yfir moldina sem fyrir er og vökva ofan frá fyrstu vikurnar, til að næringin seytli úr henni niður til rótanna. Sumar plöntur eins og kaktusar og margir þykkblöðungar þurfa ekki mjög næringarríka mold og þá er gott að blanda dálitlum vikri saman við pottamoldina sem notuð er. Pottahlífar ættu að vera nógu rúmgóðar til að vel lofti niður á milli brúna hlífar og potts, allan hringinn.

Loftraki

Loftraki í híbýlum er oftast talsvert lægri en plönturnar kjósa helst. Til að draga úr álagi vegna mikillar birtu og aukins lofthita er gott ef hægt er að hækka loftrakann. Úða ætti plönturnar reglulega með fínum vatnsúða. Annað gott ráð er að láta plöntur standa í víðri skál með rökum vikursandi, þannig má hækka loftrakann umhverfis plönturnar.

Einnig er hægt að hafa plöntur margar saman, þó þannig að vel fari um þær. Sá raki sem plönturnar gefa sjálfar frá sér er til þess fallinn að hækka rakastigið nokkuð og plönturnar fá líka skugga hver af annarri.

Þegar kemur að vökvun pottaplantna er helsta reglan sú að þar gildir engin regla, önnur en að vökva hvorki of mikið né of lítið.

Vökvun og næring

Þegar kemur að vökvuninni er helsta reglan að þar gildir engin regla, önnur en að vökva hvorki of mikið né of lítið. Blómapottar í beinni sól geta þornað mjög hratt. Ræktandinn þarf að fylgjast með jarðrakanum, t.d. með því að athuga með fingri hvort moldin sé rök í tveggja sentímetra dýpt eða svo. Einnig gefur þyngd pottsins til kynna hvernig ástatt er. Plöntur með þykk og leðurkennd lauf og stöngla eru líklegar til að þola meiri þurrk en þær sem hafa þunn og stór lauf. Blómstrandi plöntur mega ekki þorna. Plöntur sem standa í leirpottum þorna mun hraðar en séu þær í plastpottum.

Ef ekki eru notaðar skálar undir blómapottana þarf að hafa þær í pottahlíf til að auðvelda vökvun. Dökkleitir pottar og pottahlífar geta tekið til sín mikinn hita frá beinni sól og er hætt við að ræturnar skemmst þess vegna.

Pottaplönturnar þurfa ekki á áburðargjöf að halda nema frá vori og fram á haust. Flestir nota fljótandi pottaplöntuáburð. Auðvitað skiptir máli hvaða tegund ræktuð er, en rétt er að varast of mikla áburðargjöf. Farið eftir leiðbeiningum á umbúðunum og notið jafnvel heldur minna af áburði en þar er gefið upp. Plöntur í miklum vexti má vökva með áburðarblöndu við hverja vökvun, aðrar þurfa aðeins næringu í annað eða þriðja hvert sinn sem vökvað er.

Sumarleyfið

Í sumarfríinu er gott að eiga góðan nágranna til að vökva plönturnar. Að öðrum kosti er hægt að koma plöntunum fyrir á skuggsælum stað, vökva þær hraustlega og hafa hitastigið í lægra lagi. Flestar plöntur þola vel að hafast við vel vökvaðar í gluggalausu herbergi í 1-2 vikur án þess að láta verulega á sjá.

Skylt efni: pottaplöntur

Lausn á vísnagátu
Líf&Starf 24. nóvember 2025

Lausn á vísnagátu

Lausnin á vísnagátu Guðbjörns Sigurmundssonar í síðasta Bændablaði er orðið mál.

Skákmánuðurinn janúar
Líf&Starf 3. febrúar 2025

Skákmánuðurinn janúar

Janúarmánuður hefur lengi verið frekar stór skákmánuður á Íslandi. Í þeim mánuði...

Þörfnumst heilbrigðara sambands við tímann
Líf&Starf 13. desember 2024

Þörfnumst heilbrigðara sambands við tímann

Carl Honoré, sem gjarnan hefur verið kallaður rödd alþjóðlegu Hæglætishreyfingar...

Sækja áhrif til Suður-Evrópu
Líf&Starf 9. október 2024

Sækja áhrif til Suður-Evrópu

Í síðustu úthlutun Matvælasjóðs fengu bændur í Syðra-Holti í Svarfaðardal rúmleg...

Brautryðjandi í búskap með íslenska hesta í Noregi
Líf&Starf 14. ágúst 2024

Brautryðjandi í búskap með íslenska hesta í Noregi

Ingebjørg Helkås Vaa fæddist í Noregi 14. júlí 1933, yngst fimm systkina. Hún va...

Stjörnuspá vikunnar
Líf&Starf 2. júlí 2024

Stjörnuspá vikunnar

Vatnsberinn veit vart í hvorn fótinn hann á að stíga þessa dagana. Lífið virðist...

Heitt poppkorn er hollt sælgæti!
Líf&Starf 10. maí 2022

Heitt poppkorn er hollt sælgæti!

Svo hljóðaði auglýsing er birtist á síðu Morgunblaðsins í júlílok árið 1968 - en...

Lesning fyrir heilabilaða
Líf&Starf 4. maí 2022

Lesning fyrir heilabilaða

Þegar ég setti saman bókina Í húsi afa míns sem kom út fyrir tólf árum, hvarflað...