Vinsamlegast athugið að þetta efni er eldra en 10 ára.
Emerson – Brantingham
Á faglegum nótum 11. nóvember 2015

Emerson – Brantingham

Höfundur: Vilmundur Hansen

Landbúnaðartækin og dráttarvélarnar sem Emesson – Brantingham framleiddu eru dæmi um þann dugnað og trú á landbúnaði og tækni sem menn höfðu í lok nítjándu og við upphaf tuttugustu aldarinnar.

Hvarvetna spruttu upp fyrirtæki framtakssamra og stórhugamanna sem þrátt fyrir góðan vilja heyra flest sögunni til.

Um miðja nítjándu öld hóf John H. Manny framleiðslu á landbúnaðartækjum í heimabæ sínum, Rockford í Illinois-ríki í Bandaríkjunum. Fyrstu árin smíðaði hann hestknúnar sláttuvélar, plóga og véla til að safna hveitiöxum af plöntum úti á akri. Hveitisöfnunarvélin vann gullverðlaun á landbúnaðarsýningu í New York árið 1852 og salan gekk vel.

Lincoln til varnar

Vélaframleiðandinn Cyrus McCormick fór í mál við Manny vegna hönnunarinnar á hveitisöfnunarvélinni og sagði hana stolna. Manny réði sér til varnar ungan og sjálfmenntaðan lögfræðing sem vann málið en sá hét Abraham Lincoln og var síðar forseti Bandaríkjanna. Manny lést árið 1856 þrítugur að aldri.
Talcott – Emerson

Sama ár og Manny vann til gullverðlaunanna stofnaði hann fyrirtæki ásamt tveimur öðrum. Samstarfsmenn Manny hétu Waite Talcott og Ralph Emerson og héldu starfsemi fyrirtækisins áfram undir heitinu Talcott – Emerson eftir að Manny lést. Árið 1895 víkkuðu þeir framleiðsluna með ýmsum gerðum að jarðvegsvinnslutækjum og það á meðal herfi en sýndu engan áhuga á framleiðslu gufuknúinna tækja þrátt fyrir vaxandi vinsældir slíkra véla.

Skömmu eftir aldamótin 1900 bættist nýr liðsmaður í stjórnendateymi fyrirtækisins, ungur og efnilegur grænmetissali sem hét Charles Brantingham. Uppgangur Brantingham innan fyrirtækisins var slíkur að árið 1909 var hann orðin forstjóri þess og heitinu breytt í Emerson – Brantingham.

Aukin umsvif

Brantingham var gríðarlega metnaðarfullur, útsjónarsamur og gallharður í viðskiptum. Fyrirtækið dafnaði og óx hratt með því að kaupa upp og yfirtaka önnur fyrirtæki sem framleiddu landbúnaðartæki. Eitt af þeim var Gas Tractor Co. sem, eins og nafnið gefur til kynna, framleiddi dráttarvél sem kallaðist Big Four.

30 týpan af Big Four var risastórt tröll á járnhjólum sem vó 9526 kíló og var 60 hestöfl. Mótorinn var fjögurra strokka og þvermál afturhjólanna rúmur tveir og hálfur metri.

Eftir yfirtökuna bætti Emerson – Brantingham en í og hóf framleiðslu á enn stærri vél Big Four 45. Sú dráttarvél var sex strokka og vó tæpt eitt og hálf tonn. Hönnun Big Four var engan veginn í takt við þróun dráttarvéla á þeim og framleiðslunni var hætt 1920.

Model L

Þrátt fyrir að hafa haldið framleiðslu Big Four áfram of lengi hófu Emerson – Brantingham hönnun á minni og liprari traktor árið 1916. Sú vél var 12 hestöfl og fékk heitið Motel L og var þriggja hjóla, tvö að framan og eitt að aftan. Model L dráttarvélin þótti illa hönnuð og fljótlega var henni skipt út fyrir fjögurra hjóla traktor sem einnig var 12 hestöfl og framleitt til ársins 1928.

Lokað, búið, bless

Fyrirtækið lenti í alvarlegum fjárhagskröggum á þriðja áratug síðustu aldar og lifði ekki af kreppuna 1928. J. J. Case keypti öll hlutabréf í fyrirtækinu á brunaútsölu í kreppunni og lagði starfsemi þess niður til að koma í veg fyrir að samkeppnisaðilar keyptu það og héldu rekstrinum áfram.

Lausn á vísnagátu
Líf&Starf 24. nóvember 2025

Lausn á vísnagátu

Lausnin á vísnagátu Guðbjörns Sigurmundssonar í síðasta Bændablaði er orðið mál.

Skákmánuðurinn janúar
Líf&Starf 3. febrúar 2025

Skákmánuðurinn janúar

Janúarmánuður hefur lengi verið frekar stór skákmánuður á Íslandi. Í þeim mánuði...

Þörfnumst heilbrigðara sambands við tímann
Líf&Starf 13. desember 2024

Þörfnumst heilbrigðara sambands við tímann

Carl Honoré, sem gjarnan hefur verið kallaður rödd alþjóðlegu Hæglætishreyfingar...

Sækja áhrif til Suður-Evrópu
Líf&Starf 9. október 2024

Sækja áhrif til Suður-Evrópu

Í síðustu úthlutun Matvælasjóðs fengu bændur í Syðra-Holti í Svarfaðardal rúmleg...

Brautryðjandi í búskap með íslenska hesta í Noregi
Líf&Starf 14. ágúst 2024

Brautryðjandi í búskap með íslenska hesta í Noregi

Ingebjørg Helkås Vaa fæddist í Noregi 14. júlí 1933, yngst fimm systkina. Hún va...

Stjörnuspá vikunnar
Líf&Starf 2. júlí 2024

Stjörnuspá vikunnar

Vatnsberinn veit vart í hvorn fótinn hann á að stíga þessa dagana. Lífið virðist...

Heitt poppkorn er hollt sælgæti!
Líf&Starf 10. maí 2022

Heitt poppkorn er hollt sælgæti!

Svo hljóðaði auglýsing er birtist á síðu Morgunblaðsins í júlílok árið 1968 - en...

Lesning fyrir heilabilaða
Líf&Starf 4. maí 2022

Lesning fyrir heilabilaða

Þegar ég setti saman bókina Í húsi afa míns sem kom út fyrir tólf árum, hvarflað...