Ekkert bólar á tillögum til úrlausnar á vandanum varðandi ágang fugla í ræktarlöndum

Höfundur: smh

Nokkur samdráttur hefur verið í kornrækt undanfarin ár. Ástæðan er meðal annars sú að ágangur álfta og gæsa í ræktarlöndum bænda hefur farið vaxandi – og er sums staðar svo mikill að bændur hafa hætt í kornrækt beinlínis vegna þessa.

Til að kortleggja vandann var í fyrra opnuð veflæg gátt fyrir bændur í gegnum Bændatorgið, þar sem þeir gátu skráð tjón sitt. Þá kom í ljós að vandinn var afar umfangsmikill. Bændur héldu svo áfram að skrá tjón sitt í sumar og á yfirstandandi hausti, en ekki liggja fyrir niðurstöður enn þar sem talsverðu af korni á enn eftir að ná í hús. Starfshópi var svo komið á í sumar til að vinna aðgerðaráætlun um varnir gegn þessum ágangi, en starf hans er hins vegar ekki hafið.

Bændur orðnir langþreyttir

„Bændur eru langþreyttir á þessum ágangi,“ segir Sigurður Eyþórsson, framkvæmdatjóri Bændasamtaka Íslands. „Hann hefur nú þegar dregið úr innlendri kornrækt og sú þróun mun að óbreyttu halda áfram. Það er afar neikvæð þróun ef að þetta gerir bændum ókleift að rækta innlent fóður á raunhæfan hátt.

Menn beita ýmsum aðferðum til að reyna að fæla fuglinn, meðal annars skjólbelti, hljóðfælur, fuglahræður og fleira. En almennt séð í samtölum mínum við bændur þá virðist ganga langverst að fæla álftina – sem á sama tíma veldur mestu tjóni. Betur gengur með gæsina.

Vinnuhópur hefur enn ekki komið saman

Það sem stjórnvöld hafa gert er að setja á stofn vinnuhóp sem ætlað er að gera tillögur um viðbrögð vegna málsins – það er hvernig mögulega væri skynsamlegast að bregðast við. Hópurinn var skipaður í sumar en hefur enn ekki komið saman. Ég er þar sem fulltrúi Bændasamtaka Íslands, Sveinn Sigurmundsson, framkvæmdastjóri Búnaðarsambands Suðurlands, fyrir búnaðarsamböndin og svo fulltrúar Umhverfisstofnunar og Náttúrufræðistofnunar.

Ég hef í tvígang sent óskir um að starfið fari í gang, síðast í síðustu viku, en ekki hefur þó verið boðað til fundar enn,“ segir Sigurður.

Jón Geir Pétursson er skrifstofustjóri í umhverfisráðuneytinu þar sem haldið eru utan um starfið. Hann segir að tilgangur starfshópsins sé að ýta á gerð aðgerðaáætlunar sem setji fram hvaða leiðir teljist skilvirkar og raunhæfar til að vinna gegn því tjóni sem hlýst af ágangi gæsa og álfta á ræktarlönd bænda.

„Aðgerðir til að vinna gegn því tengjast auðvitað stjórntækjum á verkefnasviði umhverfisráðuneytis og atvinnuvega- og nýsköpunarráðuneytis. En Umhverfisstofnun fer með það hlutverk samkvæmt lögunum að hafa umsjón með og stjórn á þeim aðgerðum af opinberri hálfu sem ætlað er að hafa áhrif á stofnstærð og útbreiðslu villtra dýra eða koma í veg fyrir tjón af þeirra völdum,“ segir Jón Geir.

Hann segist vænta þess að þeir aðilar sem muni vinna að aðgerðaráætluninni kynni sínar tillögur snemma í vetur þannig að hægt verði að vinna að þeim aðgerðum í vor þegar ágangur fer af stað.