Vinsamlegast athugið að þetta efni er eldra en 6 ára.
Dyntótti Benjamín
Á faglegum nótum 9. maí 2019

Dyntótti Benjamín

Höfundur: Anna Rún Þorsteinsdóttir

Benjamínfíkus hefur lengi verið stofuprýði hjá landsmönnum auk þess að vera vinsæll í stofnunum og fyrirtækjum enda þolir hann ýmislegt. Hann er af mórberjaætt, eins og önnur fíkjutré.

Ættin telur yfir 1100 tegundir sem flestar finnast á hitabeltissvæðum Suðaustur-Asíu og Ástralíu. Latneska heitið er Ficus benjamina og er hann víða um heim kenndur við Benjamín. Þó virðist enginn Benjamín hafa komið við sögu við nafngiftina en það gæti verið dregið af nafni plöntunnar á sanskrít, Banij.
Útlit

Benjamínfíkus er þokkafull og spengileg stofuplanta með langar, slútandi greinar og dökkgræn gljáandi og sporöskjulaga laufblöð sem enda í einkennandi oddi. Innandyra getur hann náð 5 metra hæð en í heimkynnum sínum verður hann glæsilegt tré sem getur orðið allt að 30 metra hátt. Plantan myndar loftrætur sem stundum fléttast um nærliggjandi greinar og tré í skógum og getur valdið dauða þeirra, sbr. enska heitið “Strangling Fig”. Á stofuplöntum eru þessar loftrætur yfirleitt litlar og er best að leyfa þeim að vera.

Blaðfall

Benjamínfíkus getur verið dyntóttur þegar kemur að breyttum umhverfisaðstæðum og svarar þeim oft með því að fella lauf. Laufin eru aðlöguð ákveðnum birtuskilyrðum og ef þau breytast getur orðið nokkurt lauffall en plantan myndar fljótt ný lauf sem eru aðlöguð nýjum skilyrðum. Þetta getur t.d. gerst ef plantan er færð eða pottinum snúið.

Einnig getur orðið lauffall þar sem plantan stendur í dragsúgi, ef hún er vökvuð of lítið eða ef hún fær ekki næga birtu. Því er óþarfi að fyllast skelfingu þegar þetta gerist heldur að finna út hvað er að og vera samkvæmur sjálfum sér þegar kemur að umhirðu.

Umhirða

Plantan þolir beina sól hluta úr degi en þolir líka nokkurn skugga. Hún getur því staðið við glugga sem snýr í austur, norður eða vestur. Benjamínfíkusinn vill samt vera á hlýjum stað og því gott að hafa hann ekki of nálægt glugganum. Yfir vaxtartímann þarf að passa upp á vökvun en moldin má þorna ofurlítið milli vökvana. Gefin er dauf áburðarblanda  í hvert skipti. Yfir vetrartímann er dregið úr vökvun og áburðargjöf hætt en þess gætt að plantan þorni ekki alveg.

Vökvunarvatnið ætti að hafa sem næst stofuhita. Ef plantan er vökvuð of mikið geta laufin gulnað.

Vaxhúð er á blöðunum sem gerir að verkum að plantan þolir frekar þurrt umhverfi, þrátt fyrir að vera í eðli sínu frumskógartegund. Ágætt er að skola hana með volgu vatni í sturtunni endrum og eins til að viðhalda fallegum blaðgljáanum. Umpottað er eftir þörfum en best er að gera það snemma vors. Ef plantan er orðin mjög stór er líka til bóta að skipta um efsta moldarlagið. Hægt er að klippa greinarnar til og er best að gera það á vorin. Til að halda plöntunni þéttri er hægt að klípa framan af löngum greinum og örva þannig nýmyndun hliðarsprota.

Rétt er að minnast á að plantan er þekktur ofnæmisvaldur, sérstaklega fyrir þá sem eru með latexofnæmi en það er að finna í plöntusafanum.

Okkar öflugu íslensku pottaplöntubændur rækta vel valin yrki af þessari sívinsælu stofuplöntu í mörgum stærðum og litbrigðum í gróðurhúsum sínum.

Lausn á vísnagátu
Líf&Starf 24. nóvember 2025

Lausn á vísnagátu

Lausnin á vísnagátu Guðbjörns Sigurmundssonar í síðasta Bændablaði er orðið mál.

Skákmánuðurinn janúar
Líf&Starf 3. febrúar 2025

Skákmánuðurinn janúar

Janúarmánuður hefur lengi verið frekar stór skákmánuður á Íslandi. Í þeim mánuði...

Þörfnumst heilbrigðara sambands við tímann
Líf&Starf 13. desember 2024

Þörfnumst heilbrigðara sambands við tímann

Carl Honoré, sem gjarnan hefur verið kallaður rödd alþjóðlegu Hæglætishreyfingar...

Sækja áhrif til Suður-Evrópu
Líf&Starf 9. október 2024

Sækja áhrif til Suður-Evrópu

Í síðustu úthlutun Matvælasjóðs fengu bændur í Syðra-Holti í Svarfaðardal rúmleg...

Brautryðjandi í búskap með íslenska hesta í Noregi
Líf&Starf 14. ágúst 2024

Brautryðjandi í búskap með íslenska hesta í Noregi

Ingebjørg Helkås Vaa fæddist í Noregi 14. júlí 1933, yngst fimm systkina. Hún va...

Stjörnuspá vikunnar
Líf&Starf 2. júlí 2024

Stjörnuspá vikunnar

Vatnsberinn veit vart í hvorn fótinn hann á að stíga þessa dagana. Lífið virðist...

Heitt poppkorn er hollt sælgæti!
Líf&Starf 10. maí 2022

Heitt poppkorn er hollt sælgæti!

Svo hljóðaði auglýsing er birtist á síðu Morgunblaðsins í júlílok árið 1968 - en...

Lesning fyrir heilabilaða
Líf&Starf 4. maí 2022

Lesning fyrir heilabilaða

Þegar ég setti saman bókina Í húsi afa míns sem kom út fyrir tólf árum, hvarflað...

https://bestun.airserve.net/banner_bundles/de3e87e0d8dde67f98882b3ac12f8b2f