Bæta þarf eftirlit með dýraafurðum

Samkvæmt skýrslu sem Eftirlitsstofnun EFTA (ESA) birti fyrir skemmstu, þarf Ísland að bæta eftirlit með innflutningi á dýraafurðum. 

Fulltrúar frá ESA komu í eftirlitsferð til Íslands dagana 12.–16. júní síðastliðna til að kanna hvort opinbert innflutningseftirlit væri í samræmi við kröfur í löggjöfinni um Evrópska efnahagssvæðið (EES) auk þess að athuga hvort tilmælum úr fyrri eftirlitsferðum ESA hefði verið fylgt eftir.

Veikleikar í eftirliti með innflutningi

Í niðurstöðum nýju skýrslunnar kemur fram að ákveðnir veikleikar eru í innflutningseftirlitinu, sem er í höndum Matvælastofnunar (MAST) og embættis Tollstjóra. Í tilkynningu frá ESA vegna útgáfu skýrslunnar kemur fram að greining á því hvaða sendingar þurfi að skoða sérstaklega sé áfátt og sama á við um skoðun á gögnum og vottorðum. Einnig þurfi að gera úrbætur á eftirliti og eftirfylgni með umflutningssendingum (Transit). ESA hafi í fyrri skýrslu bent á að þessi atriði krefjist úrbóta en Ísland hefur ekki að öllu leyti sinnt þeim úrbótum sem yfirvöld hafa skuldbundið sig til að innleiða.

„TRACES (Trade Control and Expert System) er samræmt kerfi fyrir útgáfu á innflutningsskjölum fyrir dýraafurðir á öllu EES svæðinu.  Skylt er að nota kerfið enda er samræmd framkvæmd ein forsenda þess að flutningur afurða á innri markaðnum geti verið hindrunarlaus. Notkun á þessu kerfi þarf að bæta á Íslandi.

Þrátt fyrir áðurnefnda veikleika hafa nokkrar úrbætur orðið í kjölfar fyrri eftirlitsferða ESA.  Innflutningseftirlitið er betur samræmt, þjálfun starfsfólks hefur verið bætt og skýrar verklagsreglur eru til staðar varðandi eftirlit Matvælastofnunar. Fortilkynningar um sendingar og sannprófanir á skilvirkni eftirlitsins hafa líka færst til betri vegar.

Í löggjöf EES eru ríkar kröfur um fæðuöryggi, heilbrigði og velferð dýra í framleiðsluferli matvæla. Eftirlitsferðir ESA eru mikilvægar til að fylgjast með stöðu og þróun og fylgja því eftir að Ísland virði evrópska löggjöf eins og það er skuldbundið til bæði til verndar neytendum og dýrum,“ segir í tilkynningu frá ESA.

Hætta á að sendingar standist ekki kröfur

Í tilkynningu MAST, vegna útgáfu skýrslu ESA, segir að athugasemdirnar sem settar eru þar fram hafi verið teknar til greina. MAST tiltekur nokkur atriði sem unnið verði að úrbótum á. Til dæmis er nefnt að gallar í skjalaeftirliti bjóði hættunni heim á því að sendingar sem standast ekki kröfur séu fluttar inn á EES. Eftirlits- og sýnatökuáætlun var til staðar og í framkvæmd, en aðbúnaður til sýnatöku var ófullnægjandi.

Stofnunin vinnur í samræmi við tímasetta aðgerðaráætlun sem lögð var fram í kjölfar úttektarinnar og eru birtar í viðauka skýrslunnar. Tilmæli til útbóta eru 12 talsins og miðast aðgerðaráætlun MAST við að búið verði að mæta þeim í febrúar á næsta ári.  

Skýrsluna má nálgast í gegnum vef ESA: http://www.eftasurv.int/press--publications/.