Framleiðsla jólatrjáa tekur áratug

Höfundur: Ástvaldur Lárusson

Skógræktarfélag Árnesinga selur hátt í þúsund jólatré á ári hverju. Stærsti hlutinn er stafafura sem er ræktuð í jólatrjáareitum. Þeir eru nýttir í nokkur ár áður en plantað er aftur.

„Við byrjum að höggva jólatré í byrjun nóvember og erum alveg á fullu fram að jólum. Við hjuggum 800 stykki í fyrra og reiknum með að fara yfir þúsund í ár,“ segir Bergur Þór Björnsson skógarvörður. Jólatrén verða seld á Snæfoksstöðum síðustu þrjár helgarnar fyrir jól, en einhver hluti fer í endursölu.

Til þess að geta orðið jólatré þarf tréð að vera beint, vel formað, af réttum lit og með fallegan topp.

Smekkur fólks er hins vegar mjög misjafn og segist Bergur alltaf höggva einhver tré sem eru ekki falleg í hans augum. Birna Kjartansdóttir, rekstrarstjóri Skógræktarfélags Árnesinga, bendir á að fólki sé boðið að höggva sín eigin tré á Snæfoksstöðum og kemur það henni oft á óvart hvernig jólatré verði fyrir valinu.

Birgir Smári Bergsson, Bergur Þór Björnsson og Birna Kjartansdóttir hjá Skógræktarfélagi Árnesinga hafa í nógu að snúast við framleiðslu jólatrjáa.

Höggva öll trén á afmörkuðu svæði

„Við þurfum að huga að jólum tíu ár fram í tímann,“ segir Bergur, en eitt fyrsta skrefið er að tína köngla til að fá fræ. Þeim er komið til gróðrarstöðva sem framleiða úr þeim skógarplöntur sem eru afhentar eins til tveggja ára gamlar. Þeim er þá plantað á Snæfoksstöðum í jarðveg sem er búið að undirbúa.

Elstu trén á Snæfoksstöðum eru sextíu ára gömul og hafa náð tuttugu metra hæð.

„Í fyrsta lagi eftir átta ár getum við farið að höggva jólatré,“ segir Bergur, en þá eru trén í kringum einn og hálfan metra á hæð.

„Það eru viss svæði sem við plöntum í og við getum tekið úr sama reitnum í fjögur til fimm ár. Á vissum tímapunkti, þegar við erum búin að taka öll nothæf jólatré, höggvum við allt og byrjum aftur,“ segir Bergur. Ferlið tekur allt að fimmtán ár frá því trjánum er plantað á tiltekinn stað og reiturinn hreinsaður fyrir næstu kynslóð.

Skógur á 500 hekturum

Starfsemi Skógræktarfélags Árnesinga afmarkast við Snæfoksstaði í Grímsnesi, sem félagið keypti árið 1954. Stærsti hluti jarðarinnar hefur verið tekinn undir skóg, eða um 500 hektarar. Fyrstu áratugina var jólatrjáaframleiðslan að miklu leyti hugsuð sem grisjun vegna timburframleiðslu, en núna eru afmarkaðir reitir eingöngu fyrir ræktun jólatrjáa.

Skógræktarfélag Árnesinga eru regnhlífarsamtök fyrir skógræktardeildirnar sem afmarkast oft við gömlu hreppana í Árnessýslu. Að auki við framleiðslu á jólatrjám stendur skógræktarfélagið fyrir framleiðslu á borðviði, eldiviði, kurli og öðrum smávörum úr eigin skógum. Bergur bendir á að Skógræktarfélag Árnesinga sé alfarið rekið á þeim tekjum sem það afli og fái enga opinbera styrki.