Vinsamlegast athugið að þetta efni er eldra en 8 ára.
Margrét Guðnadóttir, veirufræðingur
Margrét Guðnadóttir, veirufræðingur
Lesendarýni 16. júní 2015

Viðvörun til kúabænda

Höfundur: Margrét Guðnadóttir

Fyrir skömmu síðan komst ég að því að nýlega var lagt fram á Alþingi frumvarp um innflutning á norsku holdanautasæði ætluðu til ræktunar á holdanautum á íslenskum bændabýlum án nokkurra sérstakra varúðarráðstafana.

Gömlum veirufræðingi, sem varði drjúgum hluta af 40 ára starfsævi sinni í rannsóknir á innfluttum, banvænum smitsjúkdómum í íslensku sauðfé, varð ekki rótt við þessar fréttir og biður Bændablaðið að birta nokkur viðvörunarorð til kúabænda:

1. Það getur ekki verið að kúariðusýkillinn sem barst frá Bretlandi um alla Norður-Evrópu sé dauður. Riðusýklar eru lífseigustu sýklar sem við þekkjum. Venjulegar aðferðir við dauðhreinsun á öðrum sýklum duga alls ekki til að drepa riðusýkla. Suðuhita við háþrýsting þarf að lengja úr rúmum klukkutíma í 4½ tíma til að reyna að hreinsa riðusýkla af áhöldum við krufningu, og efnameðferð, sem dugar til að drepa marga aðra sýkla er gagnslaus.

Hér á landi höfum við barist í heila öld við riðu í sauðfé. Þó að sýktum hjörðum hafi árum saman verið slátrað fljótlega eftir að fyrstu sjúkdómseinkenni sáust er sýkillinn hér enn.
Riða, sem sýkir sauðfé hefur ekki svo vitað sé borist í menn. Engin merki hafa fundist um aukna tíðni taugasjúkdóma í fólki sem hér býr á riðusvæðum. Kúariða er öðruvísi.

Kúariðusýkillinn smitar fólk, og af því smiti fá menn banvænan heilasjúkdóm, rétt eins og kýrnar. Þegar kúariðusýkillinn var virkastur í mörgum Evrópulöndum, rétt fyrir síðustu aldamót olli hann banvænum heilasjúkdómi í mönnum, rétt eins og í kúnum. Sjúklingarnir voru oftast börn eða ungt fólk, innan við þrítugt. Ástæðan fyrir smiti var oftast talinn illa eldaður skyndibiti eða skólamáltíð úr kjöti af sýktum einkennalausum nautgrip. Steikur úr kjöti af holdanautum þykir sumum fínast að steikja lítið. Af slíku kjöti úr einkennalausum sýktum nautgripum geta menn auðveldlega sýkst.

Ég tel víst að kúabændur kæri sig ekki um að hafa slík dýr mjög nærri heimilum sínum eða í heimahögum.

2. Erlendar rannsóknir á riðu
í kindum sýndu fyrir löngu síðan, að þar sem sýktar kindur báru á graslendi varð til miklu meiri smithætta en á öðru beitilandi, og var þarna kennt um hildunum og líkamsvessum frá fæðingu lambanna. Líklega gilda sömu lögmál um sýktar kýr hvort sem þær bera í fjósi eða úti í hag. Því tel ég rétt að íslenskir kúabændur séu upplýstir um þetta eðli riðusmits í sauðfé. 

Íslenski kúastofninn hefur ekki borið í sér neina banvæna smitsjúkdóma enn þá. Hann hefur hingað til verið laus við hvítblæði, sem víða finnst í erlendum kúm, t.d. í Noregi. Hvítblæði í kúm er veirusýking, sem við ættum að reyna að halda frá landinu.

Hvernig lýst ykkur, kúabændur, á að leggja heldur áherslu á að fóðra vel og vandleg fallega kálfa af íslensku, ósýktu kúakyni, og sjá hvort þið fáið ekki út úr þeirri tilraun ágætt holdanautskjöt, sem óhætt er að rækta heima hjá ykkur?Að mínu viti er vandinn ekki endilega í genunum, heldur kannski eins oft í uppeldinu.

Við og sauðkindin
Lesendarýni 28. mars 2024

Við og sauðkindin

Sauðkindin hefur verið hluti af menningu okkar og gaf okkur margt af því sem þur...

„Stórborgarelítan hefur hunsað bændur of lengi“
Lesendarýni 27. mars 2024

„Stórborgarelítan hefur hunsað bændur of lengi“

Þannig mæltist Camillu Cavendish, dálkahöfundi Financial Times (FT), þann 24. fe...

Landbúnaðarandúð
Lesendarýni 26. mars 2024

Landbúnaðarandúð

Fjölþátta ógnir steðja að íslenskri matvælaframleiðslu sem þó koma flestar úr sö...

Bændur, norskir víkingar og sjálfbær landnýting
Lesendarýni 25. mars 2024

Bændur, norskir víkingar og sjálfbær landnýting

Eins langt aftur og Íslandssagan nær hefur landnýting og búskapur verið órofa he...

Girðingar meðfram vegum
Lesendarýni 25. mars 2024

Girðingar meðfram vegum

Oft eru gáfulegar umræður við kaffiborð í sveitum og þá sérstaklega ef kaffið er...

Hvernig stóð á kúfi dauðsfalla eftir að veiran var að mestu horfin?
Lesendarýni 20. mars 2024

Hvernig stóð á kúfi dauðsfalla eftir að veiran var að mestu horfin?

Mikill fjöldi ótímabærra dauðsfalla á síðustu misserum hefur ekki farið fram hjá...

Þjóðlendukröfur í eyjar og sker
Lesendarýni 14. mars 2024

Þjóðlendukröfur í eyjar og sker

Óbyggðanefnd tók til meðferðarsvæði 12, með því að fjármálaráðuneytinu var tilky...

Eignaupptaka í nafni sjálfbærrar landnýtingar?
Lesendarýni 13. mars 2024

Eignaupptaka í nafni sjálfbærrar landnýtingar?

Í Samráðsgátt stjórnvalda lágu fyrir skemmstu til umsagnar drög að reglugerð um ...