Vinsamlegast athugið að þetta efni er eldra en 3 ára.
Fjölgum smávirkjunum
Lesendarýni 5. janúar 2021

Fjölgum smávirkjunum

Höfundur: Kristinn Pétursson

Myndin sem fylgir er úr nýlegri ársskýrslu Orkustofnunar fyrir árið 2019. Myndin sýnir kosti smávirkjana fyrir nærumhverfið.  Þessi grein er skrifuð til að upplýsa með hvaða hætti fjölgun smávirkjana getur bætt lífskjör á landsbyggðinni.

Stærsti galli við að flytja orku langar leiðir, er vaxandi flutningstöp. Því lengri leið, meiri flutningstöp sem svo aftur rýrir samkeppnishæfni fyrirtækja á landsbyggðinni.  Landsnet hefur upplýst að raforkutöp þeirra árið 2019 hafi numið  2,2  milljörðum árið 2019 og Landsnet þarf að kaupa orku fyrir þessum töpum árlega  eins og aðrir dreifingaraðilar raforku.  

Ég tel að raforkutöp á Íslandi kunni að vera allt að 5 milljarðar árlega og ég tek það fram að þetta er ekki nefnt hér sem gagnrýni á flutningsaðilaraforku. Þetta er nefnt til að við getum fjallað opinberlega um þessa heildarmynd og hvort við eigum að minnka þessi raforkutöp um  t.d. 60% (3 milljarðar á ári) 3 milljarðar á ári í 30 ár er = 90 milljarðar. Það er ekkert lítið í húfi! Kostnaður af raforkutöpum lendir á neytendum sem  „hækkun á flutningskostnaði raforku“.  Það er því mikilvæg græn stefna  að minnka þessi raforkutöp 

Besta leiðin til að minnka raforkutöp hratt, er að fjölga smávirkjunum hratt. Þegar smávirkjunum fjölgar þá  „detta raforkutöp dauð“ og flutningskostnaður raforku getur þá lækkað.

Stjórnvöld geta stutt betur við fjölgun smávirkjana á landsbyggðinni t.d. með lagabreytingu:

  1. Aðili sem áformar smávirkjun geti óskað eftir úttekt ráðgjafarfyrirtækis um hver séu raforkutöp í því tengivirki raforku sem hann áformar að tengjast.  
  2. Sami ráðgjafi geri jafnframt áætlun um lækkuð raforku-töp  þegar framleiðsla hefst. 
  3. Ávinningur af orkusparnaði gæti skipst milli virkjunar og flutningsaðila (t.d. 50/50).  
  4. Þegar ný virkjun tekur til starfa er strax hægt að lækka flutningskostnað raforku á svæðinu.
  5. Frekari styrkir til smávirkjana  gætu t.d. verið eins og gert er í kvikmyndaiðnaði um endurgreiðslu skatta o.fl.  Smávirkjanir eru  græn verkefni.   

Það kostar mikið að senda raforku langar leiðir. Sex þrep í spennulækkun  kosta 3% tap í hverjum spennubreyti; 220 kV / 132 kV / 66 kV / 33 kV / 11 kV / og 380/220 volt til neyt-enda. 3%x 6 gera samtals =18% raforkutöp. Smávirkjanir sem tengjast beint 33 kV  spennu eyða strax raforkutapi. 

Þessir eru helstu kostir smávirkjana: 
  • Minni flutningstöp
  • Aukið raforkuöryggi í viðkomandi dreifikerfi.
  • Smávirkjanir eru græn verkefni  (spara orku)
  • Um 80% kostnaðar við byggingu nýrra smávirkjana fer til verktaka/þjónustuaðila/ starfsmanna, á viðkomandi landsvæði og eflir atvinnulíf á svæðinu.

Svo er rétt að upplýsa að erlendir staðlar gera ráð fyrir því að orkuöryggi sé mikilvægasta atriði við mat á þjóðaröryggi. 

Kristinn Pétursson

Skylt efni: smávirkjanir

Við og sauðkindin
Lesendarýni 28. mars 2024

Við og sauðkindin

Sauðkindin hefur verið hluti af menningu okkar og gaf okkur margt af því sem þur...

„Stórborgarelítan hefur hunsað bændur of lengi“
Lesendarýni 27. mars 2024

„Stórborgarelítan hefur hunsað bændur of lengi“

Þannig mæltist Camillu Cavendish, dálkahöfundi Financial Times (FT), þann 24. fe...

Landbúnaðarandúð
Lesendarýni 26. mars 2024

Landbúnaðarandúð

Fjölþátta ógnir steðja að íslenskri matvælaframleiðslu sem þó koma flestar úr sö...

Bændur, norskir víkingar og sjálfbær landnýting
Lesendarýni 25. mars 2024

Bændur, norskir víkingar og sjálfbær landnýting

Eins langt aftur og Íslandssagan nær hefur landnýting og búskapur verið órofa he...

Girðingar meðfram vegum
Lesendarýni 25. mars 2024

Girðingar meðfram vegum

Oft eru gáfulegar umræður við kaffiborð í sveitum og þá sérstaklega ef kaffið er...

Hvernig stóð á kúfi dauðsfalla eftir að veiran var að mestu horfin?
Lesendarýni 20. mars 2024

Hvernig stóð á kúfi dauðsfalla eftir að veiran var að mestu horfin?

Mikill fjöldi ótímabærra dauðsfalla á síðustu misserum hefur ekki farið fram hjá...

Þjóðlendukröfur í eyjar og sker
Lesendarýni 14. mars 2024

Þjóðlendukröfur í eyjar og sker

Óbyggðanefnd tók til meðferðarsvæði 12, með því að fjármálaráðuneytinu var tilky...

Eignaupptaka í nafni sjálfbærrar landnýtingar?
Lesendarýni 13. mars 2024

Eignaupptaka í nafni sjálfbærrar landnýtingar?

Í Samráðsgátt stjórnvalda lágu fyrir skemmstu til umsagnar drög að reglugerð um ...