Vinsamlegast athugið að þetta efni er eldra en 5 ára.
Sindri Sigurgeirsson og Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifa undir yfirlýsingu um samstarf í náttúruverndarmálum.
Sindri Sigurgeirsson og Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifa undir yfirlýsingu um samstarf í náttúruverndarmálum.
Mynd / smh
Skoðun 13. desember 2018

Nýtum 2019 til eflingar íslensks landbúnaðar

Höfundur: Sindri Sigurgeirsson
Nú þegar skammt er til jóla og áramóta er siður að rifja upp það sem hæst hefur borið á árinu sem er að líða.  Það er sannarlega margt sem gengið hefur á í íslenskum landbúnaði á árinu 2018. Það hafa verið erfiðleikar víða og sést ekki fyrir enda sumra þeirra eins og í sauðfjárrækt og loðdýrarækt.  
 
Afurðaverð í báðum þessum greinum hefur verið í lágmarki síðustu árin og reksturinn neikvæður. Langt er síðan að teknar voru upp viðræður við stjórnvöld um stöðuna en enn sem komið er hefur þeim ekki lokið með ásættanlegri niðurstöðu en samtalið heldur áfram.  
 
Sótt að innlendri framleiðslu
 
Það hefur verið sótt að innlendri framleiðslu og líkur eru á að svo verði áfram.  Tollasamningur við Evrópusambandið tók gildi 1. maí sl. og um næstu áramót og næstu tvenn þar á eftir eykst tollfrjáls innflutningur hingað verulega, á sama tíma og sterk króna og lokaðir markaðir hafa gert okkur erfitt fyrir með útflutning.  Hagsmunabarátta heildsalanna í landinu gekk áfram vel á árinu. Eftir að hafa unnið mál fyrir EFTA-dómstólnum þá höfðu þeir einnig sigur fyrir Hæstarétti til að fá hnekkt takmörkunum á innflutningi á ófrosnu kjöti, ógerilsneyddri mjólk og ógerilsneyddum eggjum. Rök um búfjár eða lýðheilsu voru þar að engu höfð því að markaðurinn er öllum slíkum staðreyndum æðri. 
 
Bændur hafa lagt á það áherslu að leitað verði pólitískra lausna til að standa vörð um þá sérstöðu sem felst í okkar viðkvæmu búfjárstofnum og okkar framleiðsluháttum sem felast í lágri tíðni sýkinga og lítilli sýklalyfja og varnarefnanotkun. Það er óljóst hvernig sú vegferð endar en miklu skiptir líka að greina betur á milli innlendrar og innfluttrar framleiðslu á markaði. 
 
Neytendur eru velviljaðir landbúnaði
 
Neytendur eru velviljaðir íslenskum landbúnaði en þá verður líka að tryggja það að þeir geti fengið að vita hvað þeir eru að kaupa hverju sinni.  Þá er ekki bara verið að tala um í stórmörkuðum heldur líka þar sem matvæli eru fram borin – til dæmis á veitingahúsum og í mötuneytum. Ástæða er til að hvetja neytendur til að spyrja eftir upprunanum sé hann ekki gefinn upp. Það er einfaldlega sjálfsögð krafa að þessar upplýsingar liggi fyrir. Stjórnvöld geta þarna stigið fastar fram og lagt þá kröfu á seljendur matvæla að uppruninn liggi ávallt fyrir. Það er líka umhugsunarefni fyrir stjórnvöld hvort ekki sé eðlilegt að hið opinbera setji sér innkaupastefnu sem miðist við ákveðna framleiðsluhætti.  Sé ekki hægt að upplýsa um þá ætti hið opinbera í það minnsta að ganga á undan með góðu fordæmi og takmarka innkaup við afurðir þar sem upplýsingar liggja fyrir um lyfja- og varnarefnanotkun, kolefnisfótspor, velferð dýra, aðbúnað starfsfólks og annað sem skiptir máli. Krafa neytenda um meiri upplýsingar fer vaxandi og við eigum að vinna að því að upplýsingagjöf verði hin almenna regla.
 
Þurfum að huga að fæðuöryggi
 
Það þarf líka stærri sýn á landbúnaðinn í heild. Það er meiri óróleiki í veröldinni, þó hér sé ekki verið að spá neinum ófriði þá virðist stundum ekki mega mikið út af bregða.  Öfgasjónarmið njóta meira fylgis en áður en lausnamiðaðar málamiðlanir síður.  Athyglin næst helst með nógu miklum og stórum upphrópunum. Þjóðir heims þurfa um leið að takast á við afleiðingar loftslagsbreytinga og sumir neita enn að horfast í augu við þær. Hvað þýðir þetta allt? Jú, það er skynsamlegt að huga að öryggi þjóðarinnar í víðum skilningi, þar með talið fæðuöryggi. Það er ekki endilega víst að við getum alltaf keypt allt sem við viljum erlendis frá og ættum við ekki að minnsta kosti að hugsa um hvað við ætlum að gera ef einhver slík vandamál koma upp. Reyndar hafa sumir einmitt bent á hlutverk landbúnaðarins í þjóðaröryggismálum. Það gerði til dæmis Ólafur Ragnar Grímsson, fv. forseti landsins, á ráðstefnu um fullveldi og þjóðaröryggi fyrir skemmstu. Það hefur forsætisráðherra líka gert og reyndar er vikið að fæðu- og matvælaöryggi í þjóðaröryggisstefnu landsins sem samþykkt var á Alþingi fyrir rúmum tveimur árum. Það er eitt skref en það á enn eftir að útfæra þá stefnu. Það má ekki gleymast.
 
Bændur eru fjölmennasti hópur vörslumanna landsins
 
Fyrir nokkrum dögum skrifuðum við umhverfisráðherra undir sameiginlega yfirlýsingu um samstarf í náttúrverndarmálum.  Meiningin er fyrst að láta greina hvernig bændur geta komið meira að skipulegu náttúruverndarstarfi. Bændur eru vissulega fjölmennasti hópur vörslumanna landsins og búa yfir mikilli og verðmætri þekkingu á náttúrunni og öllum hennar síbreytileika. Það hefur stundum verið ágreiningur um þessi mál – sumir verndunarsinnar hafa talið að náttúruvernd og nýting gætu aldrei farið saman og sumir bændur hafa talið að verndun þýddi algert nýtingarbann.  Hvorugt er rétt og með þessari yfirlýsingu er ætlunin að leita fleiri sameiginlegra flata á þessu mikilvæga máli. Ég vænti þess að vel takist til.
 
Að lokum þakka ég lesendum Bænda­blaðsins samfylgdina á árinu og óska ykkur öllum gleðilegrar jólahátíðar og farsæls komandi árs. Árið 2019 þurfum við að nýta vel til uppbyggingar og eflingar íslensks landbúnaðar.  Lifið heil.
Fagfundur og afmælisráðstefna
Skoðun 11. mars 2024

Fagfundur og afmælisráðstefna

Tveir viðburðir tengdir sauðfjárrækt haldnir dagana 21. -22. mars næstkomandi.

Er framtíðin lægra verð fyrir minni gæði?
Skoðun 15. febrúar 2024

Er framtíðin lægra verð fyrir minni gæði?

Við sem neytendur gerum miklar kröfur til innlendrar matvælaframleiðslu og við t...

Heilsársvegur yfir Öxi er skynsamleg fjárfesting
Skoðun 16. nóvember 2023

Heilsársvegur yfir Öxi er skynsamleg fjárfesting

Tilhneiging stjórnmálamanna er að líta á fjármagn sem veitt er í samgöngur sem k...

Óvissutímar
Skoðun 16. nóvember 2023

Óvissutímar

Á óvissutímum með eldgos yfirvofandi, þegar þetta er skrifað, er hægt að fullyrð...

Hinn glæsilegi árangur
Skoðun 14. nóvember 2023

Hinn glæsilegi árangur

Mér líður satt að segja hálf hjárænulega að setjast við skriftir um þrasið og ós...

Dagur sauðkindarinnar
Skoðun 13. nóvember 2023

Dagur sauðkindarinnar

Dagur sauðkindarinnar í Rangárvallasýslu var haldinn í reiðhöllinni Skeiðvangi á...

Áhættumatið og aðför að íslenskum hagsmunum
Skoðun 1. ágúst 2023

Áhættumatið og aðför að íslenskum hagsmunum

Í fréttatilkynningu Hafrannsóknastofnunar og í grein Ragnars Jóhannssonar, ranns...

Landbúnaðurinn og aðstoð við Úkraínu
Skoðun 8. júní 2023

Landbúnaðurinn og aðstoð við Úkraínu

Við lifum á óstöðugustu og hættulegustu tímum síðan síðari heimsstyrjöldinni lau...