Vinsamlegast athugið að þetta efni er eldra en 3 ára.
Innlendur landbúnaður jafnar sveiflur
Lesendarýni 11. júní 2021

Innlendur landbúnaður jafnar sveiflur

Höfundur: Kári Gautason

Þó að kórónaveirufaraldurinn sé í rénun víða þá dregur lítið úr áhrifum á matvælaverð. Í upphafi faraldursins lækkaði verð á matvælum býsna skarpt, vegna þess að eftirspurnarhliðin hrundi – veitingastaðir lok­uðust og ferðamenn hurfu. En síðan fyrir ári síðan hefur matvælaverð á heimsvísu farið hækkandi. Hækkunin hefur ekki verið meiri í áratug, en í kjölfar síðustu hækkana var mikill óstöðugleiki víða um lönd vegna hárra matarreikninga.


Ástæður hækkana eru flóknar, margt spilar saman, þurrkar í Brasilíu, hækkun flutnings­kostnaðar vegna Covid ásamt botnlausri eftirspurn í Kína eftir hvers kyns kornvöru. Kínverjar fjölga nú í svínahjörð sinni eftir að hún var skorin niður vegna afrísku svínapestarinnar sem hefur þau áhrif að toga upp verð á ýmsum kornvörum. Áhrifa þessa er þegar farið að gæta í kjarnfóðurverði hér á landi.


Sú spurning brennur á grein­endum víða um heim hvort að alþjóðlegt verðbólguskot sé í uppsiglingu. Leiðari eftir leiðari í viðskiptablöðum snýst um þetta. Þar er horft til þess gífurlega magns peninga sem hefur verið prentaður frá því að faraldurinn hófst af stærstu seðlabönkum heims. Það væri grundvallarbreyting frá því umhverfi sem hefur verið í þróuðum hagkerfum síðustu þrjátíu ár, þar sem verðbólga hefur gott sem horfið. Ísland hefur vissulega ekki verið ónæmt fyrir verðbólgu en það liggur fyrir að raunvaxtastig á Íslandi hefur tekið stakkaskiptum á síðustu áratugum. Matvælaverð er hluti af þessari mynd og þróunin þar gefur fyrirheit um að verðhækkanir geti verið nokkrar.

Áhrif hækkunar matvælaverðs eru mikil í hinum fátækari löndum

Neytendur í hinum ríku löndum hafa lítið orðið varir við þessar verðhækkanir á landbúnaðarvörum. Hrávöru­kostnaðurinn er lítill hluti af verðinu á vörum, t.d. á Íslandi. En þær bitna aðallega á þeim þjóðum sem neyðast til þess að flytja inn stóran hluta matvæla.

Fyrir þær þjóðir er þetta grafalvarlegt mál, samtök um matvælaaðstoð hafa varað við áhrifum þessa á hungur í heiminum. En það hefur farið vaxandi í kófinu, fjöldi þeirra sem lifir við hungurmörk hefur tvöfaldast. Þá hafa fjölmörg ríki sett útflutningstakmarkanir á matvælum til þess að draga úr innlendum verðhækkunum. Nýlegasta dæmið um það er Rússland – sem hyggst halda áfram að takmarka útflutning á ýmsum landbúnaðarvörum og setja hámarksverð innanlands.

Innlendur landbúnaður jafnar sveiflur

Allt þetta rennir styrkari stoðum undir mikilvægi þess að hafa kröftugan innlendan landbúnað. Verðhækkanir á matvælum eru tengd kröftum sem engin ein þjóð hefur stjórn á, veðurfar, farsóttir og breytingar á eftirspurn. Með því að framleiða það sem hægt er sjálf aftengjumst við þessum óvissuvaldi og erum öruggari. Yfir þessi mál er farið ígrundað í vandaðri skýrslu Landbúnaðarháskólans um fæðuöryggi sem kom út í byrjun árs. Þar kemur fram að helstu sóknarfærin eru að efla innlenda kornframleiðslu.

Tækifærin liggja í því að koma á fót vinnslustöðvum fyrir kornvöru, þurrkstöðvum og geymslum. Ásamt því að hefja á nýjan leik skipulagt kynbótastarf á nytjajurtum hér á landi. Um árabil hefur verið hallæri í því að fjármagna kynbætur á nytjajurtum. Er það afar bagalegt þar sem að fátt er jafn öruggt að borgi sig eins og kynbætur í landbúnaði. Ef ekki verður breyting á verður ekki unnt að auka fæðuöryggi með aukinni innlendri rækt á kornvöru. Með markvissri sókn mætti á næstu árum og áratugum gera Suðurlandið sérstaklega að kornbelti Íslands, þar sem bleikir akrar væru til marks um kröftugan íslenskan landbúnað sem styður fæðuöryggi þjóðarinnar.

Plastbrúsar framleiddir úr endurunnu rúlluplasti
Fréttir 25. apríl 2025

Plastbrúsar framleiddir úr endurunnu rúlluplasti

Fyrirtækið Pure North í Hveragerði hefur nú náð að loka hringrás endurvinnslu á ...

Reykjavík Open 2025 – Friðriki til heiðurs
Fréttir 25. apríl 2025

Reykjavík Open 2025 – Friðriki til heiðurs

Reykjavík Open, sem hófst miðvikudaginn 9. apríl í Hörpu, hefur fyrir löngu fest...

Málstofa um áburðarmöguleika fiskeldisseyrunnar
Fréttir 24. apríl 2025

Málstofa um áburðarmöguleika fiskeldisseyrunnar

Fiskeldi á landi er vaxandi atvinnugrein, allnokkur stór eldisfyrirtæki eru í up...

Framleiðsla á Hrym í Búðardal
Fréttir 23. apríl 2025

Framleiðsla á Hrym í Búðardal

Fyrirhuguð er stórtæk framleiðsla á lerkiafbrigðinu Hrymi í Dalabyggð á næstu mi...

Skógur alltaf til bóta
Fréttir 22. apríl 2025

Skógur alltaf til bóta

Rannsóknir sýna að áhrif skógræktar á kolefnisforða jarðvegs eru nær alltaf orði...

Fjársjóður fjalla og fjarða
Fréttir 22. apríl 2025

Fjársjóður fjalla og fjarða

Tveggja daga íbúaþing, undir stjórn Sigurborgar Kr. Hannesdóttur, fór fram í Rey...

Er plantað nóg?
Fréttir 16. apríl 2025

Er plantað nóg?

Skógarbændur gegna mikilvægu hlutverki við landgræðslu og skógrækt. Þannig er sk...

Trump skellir í lás
Fréttir 16. apríl 2025

Trump skellir í lás

Alþjóðasamfélagið er skekið eftir tollahækkanir Trumps í þarsíðustu viku.