Vinsamlegast athugið að þetta efni er eldra en 2 ára.
Hugað að andlegri heilsu
Leiðari 18. nóvember 2022

Hugað að andlegri heilsu

Höfundur: Guðrún Hulda Pálsdóttir ritstjóri.

Ég skráði mig af yfirborði daglegs lífs síðustu helgi. Sat í tvo daga og gerði nákvæmlega ekki neitt nema að ganga um úti í náttúrunni, skoða fjöll, ár, fjöru og vera í heitum og köldum pottum. Hugleiða og sofa. Uppgötvaði, mér til ekki svo mikillar furðu, að ég hef ekki sleppt huganum af málefnum vinnunnar síðustu mánuði. Ekki í einn dag. Við þessa hvíld lognaðist uppsöfnuð streita úr mér og þetta var að sönnu kærkomin hugarró. Samt er ég „bara“ skrifstofublók. Ég er ekki bóndi.

Guðrún Hulda Pálsdóttir ritstjóri.

En ég leiddi hugann að bændum. Þeir hafa fæstir tækifæri til slíks munaðar – að skrá sig úr vinnu í nokkra daga eingöngu til þess að gleyma sér. Vinnuumhverfi þeirra er krefjandi. Þeir bera ábyrgð á velferð skepna og jarðvegs, framleiðni, rekstri, afkomu, lífsviðurværi fjölskyldu sinnar hvern einasta dag allt árið um kring. Þeir búa ekki svo vel að eiga lögbundið sumarfrí. Þvert á móti eru það álagstímar. Bændur þurfa að annast skepnurnar sínar á aðfangadegi jóla jafnt sem á venjulegum fimmtudegi. Ekki er nema von að þeir upplifi á einhverjum tímapunkti verkkvíða vegna þreytu. Ofan á það geta lagst áhyggjur vegna afkomu. Því tengdu ótti vegna utanaðkomandi aðstæðna, þar sem þeir fá engu ráðið. Þetta er uppskrift að streitu.

Rúningskonan Marie Pepple nefndi það við mig að hún hafi búið við þau forréttindi í kófinu að vinnutilhögun hennar breyttist ekki. Þótt útgöngubann hefði verið heima fyrir þurfti enn að rýja fé breskra bænda. Svo hún fór enn um sveitir, hitti fyrir bændur og þjónustaði þá. Hún sagðist hafa upplifað það sterkt hve einangruð sjálfbjarga starfsstétt bænda er, hvar sem hún er í heiminum. Og hversu ósköp mikilvægt það er fyrir bændur að hitta fólk. Í kófinu fann hún ekki síst fyrir því hversu gjöfult það reyndist þeim að eiga smá spjall, njóta örlítils félagsskapar, þótt það væri ekki nema yfir einum kaffibolla milli rúninga.

Andleg líðan bænda er stórt lýðheilsumál. Innan Bændasamtakanna er nú unnið að jafningjafræðslu, í formi myndbanda og efnis, þar sem bændur sem hafa lent í áföllum deila reynslu sinni. Einnig er leitað til sérfræðinga á sviði geðrænna málefna til að leiðbeina og upplýsa. Mikilvægt er að þekkja merki um streitu og andlega vanlíðan. Þá er grundvallaratriði að bændur viti hvert þeir geta leitað ef þeir verða varir við slíka vanlíðan. Búa þarf svo um starfssviðið að bændur hafi jafnvel færi á að skrá sig aðeins út, hvíla sig og fá rými til úrvinnslu, þegar svo ber undir. Það er sjálfsagt bjargráð í gjöfulu velferðarríki að slíkt sé í boði fyrir alla.

Kollegar okkar í nágrannalöndunum eru í sömu vegferð. Í þessu tölublaði er sagt frá sambærilegu verkefni í Skotlandi sem miðar að því að auka tengsl milli bænda svo þeir geti rætt við aðra í sömu stöðu. Fyrsta skrefið er að ræða málin, hnippa í fjölskyldumeðlim eða vin, og láta vita. Bændur geta verið bændum bestir, enda er skilningurinn mestur meðal jafningja. Það er því heillaskref að verið sé að nálgast þetta brýna velferðarmálefni innan bændastéttarinnar.

Þegar manneskja hugar að andlegri heilsu, í hvaða birtingarmynd sem það kann að vera, þá er hún ekki bara að gera sjálfri sér greiða, heldur öllum og öllu sem er henni nærri.

Sölufélagið í góðu lagi
Fréttir 17. júlí 2025

Sölufélagið í góðu lagi

Nú hafa Sölufélag garðyrkjumanna, Báran stéttarfélag og Framsýn stéttarfélag und...

Bændur harka af sér
Fréttir 16. júlí 2025

Bændur harka af sér

Ný rannsókn bendir til þess að fólk sem starfar í landbúnaði sé ólíklegt til að ...

Getur leyst plast af hólmi
Fréttir 16. júlí 2025

Getur leyst plast af hólmi

Frumkvöðlafyrirtækið Marea Iceland hyggst setja á markað umhverfisvænt húðunaref...

Auglýsingar um sveppadropa og -duft ámælisverðar
Fréttir 16. júlí 2025

Auglýsingar um sveppadropa og -duft ámælisverðar

Verslunin Hugur Studio, sem rekin er af Hemmet ehf., hefur verið kærð fyrir afdr...

Átak um öryggi barna í sundi
Fréttir 16. júlí 2025

Átak um öryggi barna í sundi

Rauði krossinn á Íslandi hefur hleypt af stokkunum fræðslu- og forvarnarátaki um...

Pöddur í hundamat
Fréttir 15. júlí 2025

Pöddur í hundamat

Fyrirtæki hafa sett á markað hundamat úr skordýrum. Slíkt fæði hefur minna kolef...

Orkuskipti í Flatey
Fréttir 15. júlí 2025

Orkuskipti í Flatey

Jóhann Páll Jóhannsson, umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra og Elías Jónatans...

Landeldi við Hauganes
Fréttir 15. júlí 2025

Landeldi við Hauganes

Laxós ehf. áformar uppbyggingu og rekstur fiskeldisstöðvar norðan Hauganess, þar...