„Við eigum eina jörð og verðum að umgangast hana á sjálfbæran hátt"
Árni Bragason, landgræðslustjóri, er viðmælandi í nýjum hlaðvarpsþætti Landgræðslunnar. Í þessu viðtali ræðir Árni m.a. um það hvers vegna Ísland er eitt vistfræðilega verst farna land Evrópu. Þá talar Árni um loftslagsmarkmiðin og jarðvegseyðinguna sem er alvarlegasta ógnin sem blasir við mannkyni, en uppskerutap vegna hennar er gríðarlegt. Hlutverk sveitarfélaga kemur til umræðu og breytt landnotkun. Í framhaldi af því fjallar Árni um friðun lands og þátt landeigenda/bænda. „Við eigum bara eina jörð og ef við umgöngumst hana ekki með sjálfbærum hætti fer illa. Það er enginn sem getur leyft sér að vera „stikkfrí” í þessu máli,” sagði Árni.
„Til þess að rækta þurfum við að hafa jarðveg, vatn og fræ,” segir Árni í viðtalinu og benti á að ef einn þátturinn hyrfi væri ekki hægt að stunda matvælaframleiðslu. Mjög víða eru þurrkar á svæðum sem áður voru frjósöm. Landgræðslustjóri sagði að sunnan Sahara væru risastór svæði sem væru ósjálfbær og um leið ónothæf til matvælaframleiðslu. Vegna þessa væru nú stríðsátök með tilheyrandi hörmungum og nefndi Árni Sýrland sem dæmi.
En áttar fólk sig á mikilvægi moldarinnar? Árni sagði halda að svo væri ekki. „Við tölum lítið um moldina. Hún hefur einhvern veginn verið svo sjálfsögð. En þurfum að passa upp á moldina. Það er hún sem heldur í næringarefnin. Það er í moldinni sem við getum ræktað.”
Endurheimt votlendis kom til umræðu og sagði Árni að losun gróðurhúsalofttegunda frá framræstu votlendi væri gríðarlega mikið. Lítill hluti þess lands sem var ræstur fram er nýttur í þágu landbúnaðar. Landgræðslustjóri sagði best að loka skurðum sem ekki nýtast landbúnaðinum en ef sú staða kæmi upp, að þörf væri á auknu landi, væri hægt að fara aftur á stúfana og þurrka land. Nú er það svo að vilji menn búa til nýja skurði og ræsa fram meira en 2ha þarf að leita leyfis hjá viðkomandi sveitarstjórn. Árni sagði að þetta hefði ekki tíðkast en væri að þokast í rétta átt. Dæmi eru um að land hafi verið ræst fram og síðar hafa landeigendur sótt um ræktunastyrki – og fengið þá. Regluverk í þessum málaflokki er nú í endurskoðun.
Áburðarmál komu til umræðu og sagði Árni að ýmislegt varðandi húsdýraáburð þyrfti að færa til betri vegar. Það skipti máli hvernig hann væri geymdur og hvernig honum væri dreift. Þá gerði Árni að umtalsefni þá staðreynd að milljónum tonna af lífrænum úrgangi væri dælt í Faxaflóa. Sérstaklega mikilvægt, sagði Árni, væri að ná í fósfor sem er í seyrunni.
Að lokum má nefna landgræðsluáætlun sem er í burðarliðnum og verður lögð fyrir Alþingi. Árni segir frá henni í viðtalinu en markmiðið er að hugsa alla landnýtingu upp á nýtt þannig að hún verði byggð á sjálfbærni lands.
Spyrill í þættinum er Áskell Þórisson.