Vinsamlegast athugið að þetta efni er eldra en 6 ára.
Þessi fríði flokkur vann að gróðursetningu í hagaskógana á Fjarðarhorni í Hrútafirði sumarið 2017. Með hagaskógi er átt við gisinn skóg með góðum bithögum.
Þessi fríði flokkur vann að gróðursetningu í hagaskógana á Fjarðarhorni í Hrútafirði sumarið 2017. Með hagaskógi er átt við gisinn skóg með góðum bithögum.
Fréttir 6. mars 2018

Búræktarskógrækt verði komið fyrir í styrkjakerfinu

Höfundur: Margrét Þóra Þórsdóttir
Lagt er til í nýútkominni skýrslu um búskaparskógræktarverkefni í Húnaþingi vestra að búræktarskógrækt verði komið fyrir í hinu opinbera styrkjakerfi með viðeigandi og aðgengilegum samningum. Skógrækt bænda með önnur aðalmarkmið en timburframleiðslu hefur með formlegum hætti ekki verið til innan opinbera styrkjakerfisins, nema sem nokkur tilrauna­verkefni. Sagt er frá skýrslunni á vef Skógræktarinnar.
 
Haustið 2016 fól þáverandi umhverfis- og auðlindaráðherra, Sigrún Magnúsdóttir, Skógræktinni að hrinda í framkvæmd átaki í skógrækt í Vestur-Húnavatnssýslu. Markmiðið var að bæta skilyrði til búskapar og búsetu í dreifbýli í sýslunni. Um var að ræða eins árs verkefni og skyldi þróa útfærslur á nýjum skógræktarverkefnum sem gætu fjölgað tækifærum fyrir bændur, aukið skógarþekju og um leið brúað bil milli skógræktar og hefðbundins landbúnaðar. Verkefnið var einnig hugsað sem skref íslensks landbúnaðar í átt að kolefnishlutleysi.
 
Plastlagning fyrir skjólbelti á Mýrum III í Hrútafirði. Mynd / Sæmundur Þorvaldsson
 
Áhersla lögð á nokkra þætti
 
Ráðherra lagði áherslu á nokkra þætti sérstaklega, svo sem skjólbeltakerfi fyrir ræktun, skjóllundi fyrir búfé, t.d. haustbeit stórgripa, sauðburðarhólf og önnur beitarhólf, beitarskóga í tiltölulega stórum afgirtum beitarstýrðum hólfum landgræðsluskóga á illa eða ógrónu landi, skjólskóga með fjölbreyttum trjágróðri þar sem tekist yrði á við staðbundin vindakerfi með það að markmiði að draga úr eða bægja frá sterkum vindstrengjum, akurskógrækt á landi sem ekki nýtist til matvælaframleiðslu að svo stöddu og fjölnytjaskóga með einhver af ofangreindum markmiðum auk timburnytja.
 
Þá gerði ráðherra einnig tillögu að vinnulagi. Bændum skyldi boðin ráðgjöf og kynning á því hvernig framangreindir þættir gætu stutt við annan landbúnað og bætt búsetuskilyrði. Kanna skyldi viðhorf bænda til núverandi stuðningskerfis í skógrækt og hvernig mætti breyta því svo að bændur sæju sér frekar hag í þeim. Einnig skyldi leita samstarfs við hagsmunasamtök bænda. Verkefnið hlaut sjö milljóna króna framlag til eins árs úr ríkissjóði og var gert ráð fyrir að  öll sú upphæð rynni til framkvæmda.
 
Skógræktin tók við verkefninu og fól Sæmundi Kr. Þorvaldssyni, skógfræðingi í Dýrafirði, að stjórna verkefninu í samstarfi við skógræktarráðgjafa sýslunnar, Johan Holst.
 
Bændur í Húnaþingi áhugasamir
 
Bændur í Húnaþingi reyndust hafa töluverðan áhuga á verkefninu. Að loknum vel sóttum kynningarfundi bárust umsóknir frá 14 lögbýlum um verkefni í búskaparskógrækt. Eigendum sex lögbýla var boðið að gera samning um tilteknar framkvæmdir. Flestar hinna umsóknanna þóttu falla betur að hefðbundnum skógræktar- eða skjólbeltasamningum og var umsækjendum bent í þá átt. Í skýrslunni eru tíunduð þau verkefni sem ákveðið var að ráðast í. Það eru verkefni sem snúast um ræktun skjólbeltakerfa, hagaskóga og skjóllunda eða snjófangara.
 
Óheppilegt að ráðast í verkefni með litlum fyrirvara
 
Í niðurstöðum skýrslunnar kemur fram að óheppilegt sé að ráðast í verkefni sem þessi með svo litlum fyrirvara enda þurfi góðan undirbúningstíma. Erfitt sé að ætla sér að bæði hanna og hrinda af stað skógrækt á einu og sama árinu. Segja megi að skjólbeltaverkefni, skjóllundir og snjófangandi skógar falli vel að núverandi kerfi fyrir skjólbeltastuðning á lögbýlum. Núverandi kerfi nái hins vegar að óbreyttu ekki utan um aðra ræktun búskaparskóga, svo sem hagaskóga og akurskóga. 
 
Skógrækt bænda með önnur aðalmarkið en timburframleiðslu hafi ekki verið með formlegum hætti innan opinbera styrkjakerfisins, nema sem nokkur tilraunaverkefni. Á tímum stöðugs samdráttar í nýgróðursetningum síðustu 13 ár hafi þessir þættir orðið mjög út undan víðast hvar, auk þess sem áherslur opinberu skógræktarverkefnanna á búskaparskóga hafi verið mismunandi milli landshluta og jafnvel frá einum skógræktarráðgjafa til annars.
 
Þarf að kynna betur
 
Lögð er til í skýrslunni aukin kynning á öllum þáttum búskaparskógræktar og að sérstakt fjármagn verði veitt til þessarar afmörkuðu tegundar skóg- og trjáræktar í vel útfærðu stuðningskerfi með viðeigandi og aðgengilegum samningum. Í viðauka við skýrsluna koma fram tillögur Búnaðarsambands Húnaþings og Stranda sem lúta í sömu átt. Auka þurfi kynningu, þróa verkefni sem falli vel að öðrum búskap bændanna og einnig að minna bændur reglulega á þá möguleika sem fyrir hendi eru. 
Halla tekur upp Íslenskt staðfest
Fréttir 28. mars 2024

Halla tekur upp Íslenskt staðfest

Halla Sif Svansdóttir Hölludóttir, garðyrkjubóndi og eigandi Sólskins grænmetis ...

Uppfærsla á stefnumörkun Bændasamtaka Íslands
Fréttir 27. mars 2024

Uppfærsla á stefnumörkun Bændasamtaka Íslands

Fjölmörg mál voru til afgreiðslu á nýliðnu Búnaðarþingi 2024, úr fimm nefndum, s...

Endurnýting heimil til 1. nóvember 2025
Fréttir 27. mars 2024

Endurnýting heimil til 1. nóvember 2025

Matvælaráðuneytið hefur tilkynnt um frestun á gildistöku banns við endurnýtingu ...

Horfið frá framleiðslutengdum stuðningi
Fréttir 27. mars 2024

Horfið frá framleiðslutengdum stuðningi

Fyrirkomulag landbúnaðarstuðningskerfis á Íslandi mun taka miklum breytingum ef ...

Hyggur á slátrun í haust ef leyfi fæst
Fréttir 26. mars 2024

Hyggur á slátrun í haust ef leyfi fæst

Fyrrverandi sláturhússtjóri á Vopnafirði ætlar ekki að láta deigan síga þrátt fy...

Niðurskurði lokið á fé úr Blöndudal
Fréttir 26. mars 2024

Niðurskurði lokið á fé úr Blöndudal

Niðurskurður á sauðfé frá bæjunum Eiðsstöðum og Guðlaugsstöðum í Blöndudal fór f...

Kornræktarfélag gengur í endurnýjun lífdaga
Fréttir 26. mars 2024

Kornræktarfélag gengur í endurnýjun lífdaga

Kornræktarfélag Suðurlands verður endurvakið sem viðskiptavettvangur ræktenda og...

Grípa þarf tækifærin
Fréttir 26. mars 2024

Grípa þarf tækifærin

Forseti Íslands, Guðni Th. Jóhannesson, telur að bændur eigi að leyfa sér að hor...