Vinsamlegast athugið að þetta efni er eldra en 1 árs.
Úrvalsnýting nautanna sem voru fædd 2016
Á faglegum nótum 9. maí 2022

Úrvalsnýting nautanna sem voru fædd 2016

Höfundur: Guðmundur Jóhannesson ráðunautur í nautgriparækt - mundi@rml.is

Sú hefð hefur skapast að sýna niðurstöður afkvæmarannsókna á nautum með því að draga saman úrvalsnýtingu innan hvers árgangs á myndrænan hátt. Með þessu má gera sér nokkra grein fyrir hvaða áhrif ætla má að komi fram í kúastofninum með notkun þeirra nauta sem valin eru til framhaldsnotkunar.

Í fyrstu skulum við skoða hvað er verið að mæla á þennan hátt. Úrvalsnýting fyrir ákveðinn eiginleika sýnir yfirburði þeirra nauta, sem valin eru til framhaldsnotkunar, í samanburði við það sem mögulega hefði mátt ná fram ef aðeins hefði verið valið fyrir þeim eiginleika og engum öðrum. Þegar valið er fyrir mörgum eiginleikum á sama tíma er illmögulegt að ná fram jákvæðu vali fyrir þeim öllum á sama tíma. Ástæða þess er ekki hvað síst að margir þeirra eiginleika sem valið er fyrir eru neikvætt tengdir innbyrðis og því verður sú útkoma ákaflega ólíkleg.

Hér verður litið á úrvalsnýtingu nauta sem fædd voru 2016 en afkvæmadómi þeirra er nýlokið og ljóst að ekki munu fleiri naut koma til framhaldsnotkunar úr árganginum. Þessi árgangur var tiltölulega stór á okkar mælikvarða en hann taldi 31 naut. Til áframhaldandi notkunar komu tólf naut, bæði mislengi og mismikið. Segja má að valið hafi verið nokkuð strangt og kröfurnar miklar til þeirra nauta sem komast til notkunar sem reynd naut.

Ef litið er á þá mynd sem kemur fram með nautin frá 2016 er hún fremur hagstæð, það er úrvalsnýtingin er jákvæð fyrir flestum eiginleikum. Gagnvart þeim eiginleikum sem snúa útliti og notagildi kúnna er hún mjög jákvæð en sýnu lakari hvað afurðaeiginleikana snertir. Þetta þýðir áhrif þessara nauta verða að öllum líkindum sterk hvað útlitsþætti varðar sem og eiginleika eins og mjaltir og skap. Eðlilega kemur hæst úrvalsnýting fram í heildareinkunn enda sú einkunn sem ræður hvað mestu um val nautanna. Annað sem óneitanlega vekur athygli er hve há úrvalsnýting þessa árgangs er fyrir eiginleika eins og mjaltir og skap. Þess er því að vænta að áhrif 2016 árgangsins verði þau að bæta mjög þessa eiginleika í kúastofninum.

Ef við berum úrvalsnýtingu þessa árgangs saman við úrvalsnýtingu nautanna frá 2013, 2014 og 2015 er hún lakari hvað afurðaeiginleikana varðar. Hvað júgur, spena, mjaltir, skap og endingu snertir er hún betri en hjá 2013 og 2014 árgöngunum og nokkuð áþekk 2015 árganginum.

Þessi niðurstaða ásamt niður­stöðunni fyrir síðustu árganga sýnir að verulegra framfara er að vænta hvað snertir júgur- og spenagerð á komandi árum auk þess sem við getum vænst mikilla framfara hvað mjaltir og skap snertir. Framgangur afurðaeiginleikanna verður eitthvað hægari. Neikvæðasta niðurstaðan er sú að úrvalsnýtingin gagnvart frjósemi er neikvæð. Þó verður að hafa í huga að meðaleinkunn þeirra nauta sem valin voru til framhaldnotkunar fyrir frjósemi er vel yfir 100.

Niðurstaðan segir okkur fyrst og fremst að þessi nautaárgangur er góður til úrvals því þar komu fram margir einstaklingar sem ná að sameina mikla kosti í mörgum eiginleikum sem færa munu íslenska kúastofninn í rétta átt.

„Spjallað“ við kýr
Á faglegum nótum 9. janúar 2023

„Spjallað“ við kýr

Atferli, hegðun, útlit og ástand nautgripa getur gefið gríðarlega mikilvægar upp...

Skógarbændur og Bændasamtök Íslands
Á faglegum nótum 5. janúar 2023

Skógarbændur og Bændasamtök Íslands

Á aðalfundi Landssambands skógareigenda (LSE) sem haldinn var í Borgarnesi í maí...

Lífræn framleiðsla – nú er lag
Á faglegum nótum 5. janúar 2023

Lífræn framleiðsla – nú er lag

Á undanförnum árum hefur VOR látið til sín taka með ýmsum hætti til að hvetja ti...

Eitur á alltaf að vera síðasta úrræðið
Á faglegum nótum 3. janúar 2023

Eitur á alltaf að vera síðasta úrræðið

Meindýr eru skaðvaldar í garð- og skógrækt og óvelkomnir gestir sem flestir vild...

Ýmsir vankantar við smíði nýju norrænu næringarráðanna
Á faglegum nótum 2. janúar 2023

Ýmsir vankantar við smíði nýju norrænu næringarráðanna

Vinna við norrænu næringarráðin (NNR), sem Norræna ráðherra­nefndin heldur utan ...

Um niðurstöður lambadóma haustið 2022
Á faglegum nótum 30. desember 2022

Um niðurstöður lambadóma haustið 2022

Í heildina var útkoma lamba í haust góð. Meðalfallþungi á landinu var 16,6 kg og...

Lífrænn úrgangur: höfuðverkur eða tækifæri?
Á faglegum nótum 28. desember 2022

Lífrænn úrgangur: höfuðverkur eða tækifæri?

Hér á landi fellur til gríðarlegt magn af lífrænum úrgangi á öllum stigum samfél...

Skýrsluhald – heimarétt WorldFengs
Á faglegum nótum 27. desember 2022

Skýrsluhald – heimarétt WorldFengs

Nú þegar líður að áramótum og allir eru búnir að skila haustskýrslu til matvælar...