Vinsamlegast athugið að þetta efni er eldra en 4 ára.
Kjarnbítur.
Kjarnbítur.
Mynd / Jóhann Óli Hilmarsson
Á faglegum nótum 26. október 2020

Flækingsfuglar, óvæntir gleðigjafar í garðinum

Höfundur: Ingólfur Guðnason

Haustið er tími breytinga í garð­inum. Litskrúðið eykst allt fram í lauffall og værð færist yfir gróður og garðræktendur. Varpfuglarnir sem við höfum notið samvista við að sumrinu leita fæðu í aldinum trjáa og runna.

Sumir þeirra sækja til fjarlægra landa eins og mörg okkar dreymir um. Aðrir kjósa að dvelja á landinu allan veturinn og láta sér vel líka. Varpfuglar sem við getum átt von á að sjá allt árið um kring í garðinum eru td. skógarþröstur, stari, auðnutittlingur, svartþröstur. Snjótittlingar heimsækja garðinn á veturna.

Flækingsfuglar eru forvitnilegir gestir

Á haustin má að auki búast við óvæntum gestum í garðinn. Haustlægðirnar færast yfir landið, ýmist úr austri eða vestri með rysjóttu veðri. Þá má búast við að ýmsar sjaldséðar fuglategundir berist hingað með veðri og vindum. Það er alltaf skemmtilegt að sjá óvænta fiðraða gesti sem hafa borist hingað um langan veg leita skjóls og fæðu í garðagróðrinum, þreyttir og hraktir. Með aukinni garð- og trjárækt hefur varpfuglum meira að segja fjölgað svo um munar hér á landi, til dæmis svartþrestir, krossnefir og hinir smávöxnu en síkviku glókollar.

Silkitoppa.

Ýmislegt er hægt að gera til að auðvelda heimilisfólki að fylgjast með óvæntum gestum í garðinum. Koma má tegundum gróðurs þannig fyrir að auðvelt sé að fylgjast með úr gluggum. Stakir berjarunnar og fjölæringar sem geyma fræ eða aldin fram eftir hausti laða að sér fugla og einnig má huga að því að næði sé sem best fyrir smáfuglana. Þeir þurfa að nýta allan daginn til að afla sér fæðu og til þess þurfa þeir að hafa öruggar fæðuuppsprettur og skjól. Fjölbreyttur garðagróður í bland við opin svæði gagnast vel. Í sumum garðplöntustöðvum er hægt að fá greinargóðar upplýsingar sérfróðra söluaðila um hvaða tegundir eru vænlegar til að laða fugla í garðinn.

Fóðrun smáfuglanna

Margir garðeigendur setja upp einhvers konar fóðrunarstað fyrir smáfuglana, ýmist á sérstökum fóðurbrettum eða láta duga að koma fóðrinu fyrir á trjágreinum eða á grasflötinni. Þegar líður á haustið og minna verður um náttúrulega fæðu reiða fuglarnir sig sífellt meira á fóðurgjafir og venja komur sínar þangað. Þess vegna er mikilvægt að halda áfram fóðruninni allan veturinn því annars getur farið illa fyrir fuglunum. Lausaganga heimiliskatta dregur verulega úr líkum á að fulgar geri sig heimakomna í garðinum.

Tegundir

Meðal flækingsfugla sem vel má búast við að sjá í heimilisgörðum sem bjóða þá velkomna eru hettusöngvari, gráþröstur, silkitoppa, gransöngvari, barrfinka og söngþröstur. Sjaldséðari tegundir eru til dæmis hauksöngvari, gráspör, hnoðrasöngvari, dvergkráka og tyrkjadúfa. Alltaf er skemmtilegt að fylgjast með landsvölu og bæjasvölu á flugi í fæðuleit, þær sjást oftar á vorin en á haustin. Sumir þessara flækingsfugla eiga ekki afturkvæmt til heimahaganna en þess eru þó dæmi að flækingsfuglar hafi verið hringmerktir hér á landi og endurheimtast síðar í sínum náttúrulegu heimkynnum erlendis.

Ánægja og fræðsla

Bæði börn og fullorðnir geta fræðst um fugla og atferli þeirra með því að virða þá fyrir sér út um gluggann. Fylgjast má með fæðuvali, varpi og vali ólíkra tegunda á varpstöðum, hvernig mismunandi tegundum kemur saman og breytingum í fjölda eftir árstíma. Þessi einfalda leið kveikir áhuga á að kynnast fleiri fuglategundum með því að leita þeirra á öðrum stöðum, til dæmis við ár og stöðuvötn, í skógum, votlendi eða við sjávarsíðuna þar sem flestir fuglar halda sig frá því síðla hausts og fram eftir vetri. Á sumarbústaðalóðinni geta aðrir fuglar gert sig heimakomna, branduglur, hrafnar, fálkar, rjúpur og músarrindlar. Sjónauki og fuglabók eru svo sjálfsagðir félagar til að auðga upplifunina.

Ingólfur Guðnason
Námsbrautarstjóri
garðyrkjuframleiðslu
garðyrkjuskóla LbhÍ
Reykjum, Ölfusi

Nám í skapandi sjálfbærni á háskólastig
Fréttir 20. maí 2025

Nám í skapandi sjálfbærni á háskólastig

Námi í skapandi sjálfbærni á Hallormsstað verður frá og með næsta hausti haldið ...

Stuðlagil fékk hæsta styrkinn
Fréttir 20. maí 2025

Stuðlagil fékk hæsta styrkinn

Alls hlutu 28 verkefni styrk úr Framkvæmdasjóði ferðamannastaða en heildarupphæð...

Hátt hlutfall óholls matar
Fréttir 20. maí 2025

Hátt hlutfall óholls matar

Næstum helmingur orkunnar í fæðu fullorðinna Íslendinga á aldrinum 18–80 ára kem...

Nýr forstöðumaður byggingarsviðs
Fréttir 19. maí 2025

Nýr forstöðumaður byggingarsviðs

Límtré-Vírnet ehf. hefur ráðið Gísla Símonarson sem forstöðumann byggingarsviðs....

Eftirlitsnefnd vegna Hvammsvirkjunar
Fréttir 19. maí 2025

Eftirlitsnefnd vegna Hvammsvirkjunar

Sveitarstjórnir Skeiða- og Gnúpverjahrepps og Rangárþings ytra hafa ákveðið að s...

Sólarselluvaraafl á Grund í Eyjafirði
Fréttir 19. maí 2025

Sólarselluvaraafl á Grund í Eyjafirði

Nýlega var sett upp sólarorkukerfi á kúabúinu Grund I og II í Eyjafirði, sem mun...

Hávaði á hestasýningum á við loftpressuhljóð
Fréttir 19. maí 2025

Hávaði á hestasýningum á við loftpressuhljóð

Vaxandi hávaða gætir á reiðhallasýningum og hestamótum og hafa dýraverndunarsamt...

Upplýsingaóreiða í matvælaheiminum
Fréttir 16. maí 2025

Upplýsingaóreiða í matvælaheiminum

Algjör ringulreið ríkir í umhverfismerkingum matvæla og upplýsingaóreiða tengd m...