Vinsamlegast athugið að þetta efni er eldra en 5 ára.
Brettum upp ermar
Mynd / HKr.
Skoðun 6. febrúar 2020

Brettum upp ermar

Höfundur: Guðrún S. Tryggvadóttir formaður Bændasamtaka Íslands - gst@bondi.is

Ímynd íslensks landbúnaðar og ímynd okkar bænda hefur um langt skeið verið í umræðunni. Einungis lítill hluti þjóðarinnar hefur bein tengsl við landbúnað og þekkir því skiljanlega misvel til framleiðslu landbúnaðarafurða. Því hefur um nokkurra ára skeið verið lögð áhersla á að efla þekkingu almennings um landbúnaðarframleiðslu á Íslandi og þau tækifæri og möguleika sem felast í innlendri matvælaframleiðslu. 

Ímynd landbúnaðar sneri um tíma að aðbúnaði og umhirðu búfjár, ásýnd býla og framleiðsluumhverfi matvæla öðru fremur. Bændur höfðu nokkuð góða yfirsýn um hvað það var sem þurfti að gera og við hverju þurfti að bregðast væri einhverju ábótavant í þeim efnum. Hlutaðeigandi stofnanir komu þar að málum eins og t.d Matvælastofnun ef taka þurfti á velferðarmálum og félagasamtök bænda hvöttu menn til að huga að ásýndar­málum. 

Ímyndarmál dagsins í dag snúa í auknum mæli að umhverfismálum, landnýtingu og losun gróðurhúsalofttegunda en landbúnaðurinn á heimsvísu veldur talsverðum hluta af losun  gróðurhúsalofttegunda í heim­inum.

Skortir betri gögn og rannsóknir

Umræðan hefur verið heldur erfið fyrir landbúnaðinn á Íslandi þar sem talsvert vantar upp á gögn og rannsóknir hérlendis. Þær viðmiðanir sem notaðar eru í útreikningi á losun landbúnaðar eru ekki nógu nákvæmar en með frekari rannsóknum mætti byggja betur undir þekkingu á losun hérlendis. Helstu þættir losunar í landbúnaði eru frá búfénaði, meðhöndlun og geymslu búfjáráburðar, notkunar tilbúins áburðar og landnotkunar sem misjafnt er hvort og hvernig er tekin með í reikninginn. Landfræðilegur breytileiki og misjafnar vinnsluaðferðir hafa einnig áhrif á losun innlendra búa. 

Mikil umræða hefur átt sér stað  um losun framræsts lands og áreiðanleika losunartalna sem og það hvort flatarmálstölur séu réttar og þá hvort sambærileg losun sé úr nýlega framræstu landi og því sem ræst var fram fyrir áratugum. Það er því flókið að reyna að henda reiður á því hvernig staðan raunverulega er.

Það er þó morgunljóst að hvernig sem rannsóknir og gögn koma til með að líta út þegar fram líða stundir getur landbúnaðurinn engan veginn beðið eftir því að grípa til aðgerða. Framleiðsla matvæla er þjóðinni mikilvæg og að dregið verðið úr losun við framleiðsluna er nauðsynlegt. 

Metnaðarfull umhverfisstefna verður rædd á Búnaðarþingi

Metnaðarfull umhverfisstefna landbúnaðarins sem fjallað verður um á Búnaðarþingi er grunnur að aðgerðaáætlun landbúnaðarins sem við vonumst til að geta hrint í framkvæmd í samstarfi við stjórnvöld. Tíminn til að ræða málin, hugsa sig um og staldra við er liðinn. Það er ekki ráðlegt að bíða lengur og hvert árið sem við látum líða án aðgerða kostar okkur meira þegar upp verður staðið.  Við getum ekki beðið eftir að gögnin verði leiðrétt og endurmetin. 

Við getum hafið aðgerðir þó svo að skilgreiningar á losun lands séu ekki alveg réttar. Við búum þó það vel að talsvert er vitað um hvernig draga má úr losun frá landbúnaði. Ráðgjafarmiðstöð landbúnaðarins vann greiningu á losun frá fimm býlum og á þeim gögnum má byggja auk vegvísis sem þar hefur einnig verið unninn.

Ímynd okkar til framtíðar kemur til með að byggja meðal annars á því hvernig við tökumst á við loftslagsvanda framtíðarinnar. Innan landbúnaðarins eru nú þegar framleiðendur sem vinna ötullega að því að fara sem best með þær auðlindir sem hér eru. Endurnýting vatns, áburðar og jarðvarma eru til dæmis nýttar af blómaræktendum og þar liggja án efa enn frekari möguleikar til aukinnar framleiðslu í garðyrkju á sambærilegan hátt.  

Nýsköpun, þróun og sjálfbærni

Með aukinni eftirspurn og breyttu neyslumynstri hljótum við að geta ýtt enn frekar undir nýsköpun og framfarir til þróunar á íslenskri vöru. Með samstilltu átaki bænda og búgreina og með því að nýta til fulls þá þekkingu sem nú þegar er til innan landbúnaðar eru okkur allir vegir færir. 

Lítum í eigin barm og hugsum út frá okkar búi, hvernig getum við byrjað að draga úr losun því allt skiptir máli. Leggjumst svo öll á sveif með að fá íslensk stjórnvöld með okkur í lið að hefja aðgerðir því það er ekki eftir neinu að bíða. Með góða búskaparhætti, vandaða vöru og öflugar aðgerðir í átt til sjálfbærni, sköpum við ímynd íslenskra bænda til framtíðar. Brettum upp ermarnar og förum í verkið. 

Nám í skapandi sjálfbærni á háskólastig
Fréttir 20. maí 2025

Nám í skapandi sjálfbærni á háskólastig

Námi í skapandi sjálfbærni á Hallormsstað verður frá og með næsta hausti haldið ...

Stuðlagil fékk hæsta styrkinn
Fréttir 20. maí 2025

Stuðlagil fékk hæsta styrkinn

Alls hlutu 28 verkefni styrk úr Framkvæmdasjóði ferðamannastaða en heildarupphæð...

Hátt hlutfall óholls matar
Fréttir 20. maí 2025

Hátt hlutfall óholls matar

Næstum helmingur orkunnar í fæðu fullorðinna Íslendinga á aldrinum 18–80 ára kem...

Nýr forstöðumaður byggingarsviðs
Fréttir 19. maí 2025

Nýr forstöðumaður byggingarsviðs

Límtré-Vírnet ehf. hefur ráðið Gísla Símonarson sem forstöðumann byggingarsviðs....

Eftirlitsnefnd vegna Hvammsvirkjunar
Fréttir 19. maí 2025

Eftirlitsnefnd vegna Hvammsvirkjunar

Sveitarstjórnir Skeiða- og Gnúpverjahrepps og Rangárþings ytra hafa ákveðið að s...

Sólarselluvaraafl á Grund í Eyjafirði
Fréttir 19. maí 2025

Sólarselluvaraafl á Grund í Eyjafirði

Nýlega var sett upp sólarorkukerfi á kúabúinu Grund I og II í Eyjafirði, sem mun...

Hávaði á hestasýningum á við loftpressuhljóð
Fréttir 19. maí 2025

Hávaði á hestasýningum á við loftpressuhljóð

Vaxandi hávaða gætir á reiðhallasýningum og hestamótum og hafa dýraverndunarsamt...

Upplýsingaóreiða í matvælaheiminum
Fréttir 16. maí 2025

Upplýsingaóreiða í matvælaheiminum

Algjör ringulreið ríkir í umhverfismerkingum matvæla og upplýsingaóreiða tengd m...