Vinsamlegast athugið að þetta efni er eldra en 5 ára.
„Losum” 19 tonn af geislavirkum úrgangi og 8,8 milljón tonn af CO2 vegna raforkuframleiðslu
Fréttir 5. desember 2019

„Losum” 19 tonn af geislavirkum úrgangi og 8,8 milljón tonn af CO2 vegna raforkuframleiðslu

Höfundur: Hörður Kristjánsson

Stöðugt minni hluti raforku á Íslandi er framleiddur með endurnýjanlegum orku­gjöfum samkvæmt gögnum Orku­stofnunar og er hann nú aðeins 11%. Þá eru 34% orkunnar sögð framleidd með kjarnorku og 55% með kolum, olíu og gasi vegna sölu á upprunavottorðum úr landi.

Æpandi þversagnir eru í þessum tölum því á sama tíma segir Orkustofnun að 99,99% raforku á Íslandi séu framleidd með endurnýjanlegum orkugjöfum. Allt á þetta þó skýringar í sölu íslenskra orkufyrirtækja á uppruna- eða hreinleikavottorðum  raforku til erlendra framleiðslufyrirtækja, sem nota „óhreina“ orku til að framleiða sínar vörur.

Í staðinn verða íslensku orku­fyrirtækin að skrá á sig mengun  sem hlýst af framleiðslu erlendu fyrirtækjanna. Samt hefur hvorki farið fram sala á orku frá Íslandi né   raunverulegur innflutningur á CO2 og kjarnorkuúrgangi til Íslands.

Ítrekað hefur verið fjallað um þetta mál í Bændablaðinu allt frá því  þáverandi formaður Sambands garðyrkjubænda benti á þennan sérkennilega lið á orkureikningum í júní 2014. Í kjölfarið varð bakslag í sölu upprunavottorða árið 2015 eftir yfirlýsingar þingmanna og ráðherra um að tekið yrði á málinu. Ekkert gerðist og áfram hefur stöðugt  verið gengið á endurnýjanlega hluta íslensku raforkunnar í skráningu Orkustofnunar.

Engar vangaveltur um siðferði

Í kynningu Landsvirkjunar á hrein­­leika­­vottorðunum hefur erlendu kaupendunum verið bent á að þeir geti síðan notað vottorðin til að fá ýmiss konar umhverfisvottanir  og selt sínar vörur í skjóli þeirra á hærra verði til neytenda en ella. Það geta þeir gert þrátt fyrir að halda áfram að nota óhreina orku við sína framleiðslu. Ekkert er þar minnst á siðferði slíkra viðskipta gagnvart grunlausum neytendum. Þeir telja sig  væntanlega vera að borga hærra verð fyrir vörur frá fyrirtækjum sem stunda umhverfisvæna framleiðslu.

Hrein íslensk raforka úr  89% árið 2011 í 11% árið 2018

Íslensk orkufyrirtæki hófu sölu á upprunavottorðum raforku árið 2011. Í gögnum Orkustofnunar kemur fram að það ár hafi 89% raforkunnar á Íslandi verið endurnýjanleg orka. Hins vegar var 5% hlutdeild orkunnar framleidd með kjarnorku og 6% með jarðefnaeldsneyti.

Árið 2018 var hreina íslenska raforkan aðeins orðin 11% af heildarsölu raforku á Íslandi samkvæmt tölum Orkustofnunar. Þá var 34% orkunnar framleidd með geislavirku úrani og 55% raforkunnar voru sögð framleidd með jarðefnaeldsneyti, eða kolum, olíu og gasi. Svona er nú komið fyrir hreinorkulandinu Íslandi.

Líklegt má telja að hlutfall raforku sem framleitt er með endurnýjanlegum orkugjöfum á Íslandi verði á pappírunum komið niður fyrir 10% á þessu ári. Þar ræður  eftirspurn eftir syndaaflausnum í orkumálum vegna mikillar umræðu um hlýnun jarðar. Allir vilja jú geta sýnt fram á það á pappírunum að þeir séu ekki að framleiða vörur með orku sem orsakar útblástur gróðurhúsalofttegunda, þótt þeir geri það samt.

Mengun flutt inn í stórum stíl?

Í staðinn fyrir sölu á uppruna­vottorðum frá íslenskum raforku­fyrirtækjum verða Íslendingar að taka á sig á pappírunum ábyrgð á losunartölum frá erlendum fyrirtækjum sem kaupa vottorðin. Í tölum Orkustofnunar kemur fram að vegna þess að íslensk raforka er að 34% hluta sögð framleidd með kjarnorku þá skrifum við á okkur 0,94 milligrömm af geislavirkum úrgangi á hverja kílówattstund. Það skildi eftir sig tæp 19 tonn af geislavirkum úrgangi á árinu 2018.

Íslensk raforka er svo að 55% hluta sögð framleidd með jarðefnaeldsneyti. Þess vegna tökum við á okkur samkvæmt pappírunum 443,13 grömm af koltvísýringi á hverja kílówattstund af raforku. Það jafngildir því að við höfum verið að losa um 8,8 milljónir tonna af CO2 út í andrúmsloftið á síðasta ári vegna okkar „hreinu“ raforkuframleiðslu.

– Sjá nánar á bls. 20–21 í nýju Bændablaði.

Efling byggða á Ströndum
Fréttir 13. maí 2025

Efling byggða á Ströndum

Tillögur til eflingar byggða á Ströndum hafa nýlega verið birtar. Þær byggja á s...

Nýr íshellir til athugunar
Fréttir 12. maí 2025

Nýr íshellir til athugunar

Sveitarstjórn Bláskógabyggðar hefur lagt fram tillögu nýs deiliskipulags sem tek...

Ný lög um Jöfnunarsjóð sveitarfélaga
Fréttir 9. maí 2025

Ný lög um Jöfnunarsjóð sveitarfélaga

Frumvarp hefur verið lagt fram á Alþingi um ný heildarlög um Jöfnunarsjóð sveita...

Háskólasamstæða mikilvæg
Fréttir 9. maí 2025

Háskólasamstæða mikilvæg

Háskóli Íslands og Háskólinn á Hólum verða samstæða frá næstu áramótum og er það...

Störfum í ferðaþjónustu fjölgar en fækkar í landbúnaði
Fréttir 9. maí 2025

Störfum í ferðaþjónustu fjölgar en fækkar í landbúnaði

Ferðaþjónusta í Fljótsdalshreppi hefur eflst mjög undanfarin ár, en landbúnaður ...

Sòl*Kol á Sólheimum og sumarið í vændum
Fréttir 8. maí 2025

Sòl*Kol á Sólheimum og sumarið í vændum

Það er viðeigandi að Sólheimar hafi orðið fyrir valinu við að halda málþing um f...

Lausnir á vandamálum í sauðburði
Fréttir 8. maí 2025

Lausnir á vandamálum í sauðburði

Í allmörg ár hefur verið venja hér í blaðinu að birta skýringarmyndir Þorsteins ...

Rýnt í Bændablaðið í bláu Adríahafinu
Fréttir 7. maí 2025

Rýnt í Bændablaðið í bláu Adríahafinu

Upp úr áramótum fréttist af manni sem lá í Bændablaðinu á Suðurskautslandinu. Nú...