Vinsamlegast athugið að þetta efni er eldra en 7 ára.
Staðreyndir
Skoðun 1. júní 2016

Staðreyndir

Höfundur: Hörður Kristjánsson
Það er staðreynd að sauðfé hefur fækkað mjög á Íslandi síðustu 33 árin. Það er líka staðreynd að með fækkun sauðfjár hefur beitarálag stórminnkað samfara hlýnun jarðar og aukinni gróðurþekju af þeim orsökum. Það þýðir þó ekki að hægt sé að leyfa sér eitthvert kæruleysi í umgengni við náttúruna.
 
Á undanförnum árum hafa íslenskir sauðfjárbændur verið að innleiða gæðastýringu í sinni framleiðslu. Hún felur m.a. í sér að þeir sem undirgangast það kerfi verða að tryggja að ekki sé verið að ofbeita land. Þá hafa bændur verið mjög öflugir í uppgræðslu á landi á liðnum áratugum og án þeirrar vinnu væri svipur landsins á mörgum stöðum talsvert dapurlegri en hann er í dag. 
 
Þrátt fyrir þessar staðreyndir eru sauðfjárbændur undir stöðugri gagnrýni og meira að segja má sjá virta vísindamenn saka þá um að ofbeita land. Slík orðræða hlýtur að vekja efasemdir meðal almennings um trúverðugleika sauðfjárbænda. Hefðbundin viðbrögð „andstæðra“ fylkinga, sem eru þó í raun að berjast fyrir sömu hagsmunum, eru að fara í skotgrafahernað og reyna að kaffæra andstæðinginn í orðræðunni. Þá skiptir oft ekki máli hvort menn fara með satt orð eða ekki, því gengið er út frá að tyggir þú ósannindin nógu oft, þá fari fólk að trúa lyginni. 
 
Það er deginum ljósara að svona umræða skilar okkur ekkert fram á veginn. Skítkast fram og til baka gerir ekki annað en að óhreinka alla sem taka þátt í því um leið og þeir glata virðingu meðal almennings. Það hljóta að vera til aðrar leiðir. 
 
Á gosbeltinu, sem liggur þvert í gegnum landið, eru viðkvæm og síbreytileg landsvæði sem eru undir stöðugum áhrifum af eldvirkni. Á afmörkuðum svæðum á gosbeltinu eru líka þau svæði sem mest er deilt um. Á áðurnefndum viðkvæmum svæðum, ekki síst við norðanverðan Mýrdalsjökul, eru vinsælar slóðir tugþúsunda ferðamanna. Þetta er líka það svæði sem hvað mest áhrif hefur haft á neikvæða umræðu í garð bænda vegna sauðfjárbeitar á undanförnum árum. Myndir af uppblásnum moldarbörðum á þessu svæði eru líka oftast látnar fylgja oft ómaklegri gagnrýni á bændur fyrir að ofbeita land. Þar eru sannarlega uppblástursflákar. Samt hafa bændur verið duglegastir við að græða þetta svæði upp ásamt Landgræðslu Íslands. Í þeirri vinnu hefur þó minna sést til þeirra sem hæst hafa gagnrýnt bændur fyrir illa umgengni um landið. 
 
Lagalega eiga bændur á þessu svæði sögulegan rétt til landnýtingar. Úttektir vísindamanna sýna einnig að óhætt er orðið að beita það land, en í takmörkuðum mæli. Spurningin er, hvort það sé þá endilega sjálfgefið að menn nýti landið bara af því að þeir eiga rétt á því? 
 
Það er ljóst að þetta svæði er eins konar tákngervingur umræðu um landnýtingu hvort sem mönnum líkar það betur eða verr. Það er líka ljóst að nýting þess, þó í mjög takmörkuðum mæli sé, skapar neikvæða umræðu gagnvart öllum sauðfjárbændum í landinu, hvar sem þeir búa. 
 
Vissulega er þetta afar viðkvæmt í umræðunni. Væri samt ekki skynsamlegt í ljósi reynslunnar að reyna að ná sátt og hefja víðtæka samvinnu um gerð landnýtingaráætlunar? 
 
Hafa verður í huga, að það er fleira en sauðfé sem bítur gras á landinu. Álftum og gæsum hefur fjölgað gríðarlega á undanförnum árum. Þessar afkastamiklu grasætur halda sig oft á viðkvæmustu svæðum landsins, en ekki eru þær gerðar út af bændum. Svo hafa blessaðir ferðamennirnir líka vaxandi áhrif á landið. Er ekki kominn tími til að skríða upp úr skotgröfunum og horfa á heildarmyndina? 
Fagfundur og afmælisráðstefna
Skoðun 11. mars 2024

Fagfundur og afmælisráðstefna

Tveir viðburðir tengdir sauðfjárrækt haldnir dagana 21. -22. mars næstkomandi.

Er framtíðin lægra verð fyrir minni gæði?
Skoðun 15. febrúar 2024

Er framtíðin lægra verð fyrir minni gæði?

Við sem neytendur gerum miklar kröfur til innlendrar matvælaframleiðslu og við t...

Heilsársvegur yfir Öxi er skynsamleg fjárfesting
Skoðun 16. nóvember 2023

Heilsársvegur yfir Öxi er skynsamleg fjárfesting

Tilhneiging stjórnmálamanna er að líta á fjármagn sem veitt er í samgöngur sem k...

Óvissutímar
Skoðun 16. nóvember 2023

Óvissutímar

Á óvissutímum með eldgos yfirvofandi, þegar þetta er skrifað, er hægt að fullyrð...

Hinn glæsilegi árangur
Skoðun 14. nóvember 2023

Hinn glæsilegi árangur

Mér líður satt að segja hálf hjárænulega að setjast við skriftir um þrasið og ós...

Dagur sauðkindarinnar
Skoðun 13. nóvember 2023

Dagur sauðkindarinnar

Dagur sauðkindarinnar í Rangárvallasýslu var haldinn í reiðhöllinni Skeiðvangi á...

Áhættumatið og aðför að íslenskum hagsmunum
Skoðun 1. ágúst 2023

Áhættumatið og aðför að íslenskum hagsmunum

Í fréttatilkynningu Hafrannsóknastofnunar og í grein Ragnars Jóhannssonar, ranns...

Landbúnaðurinn og aðstoð við Úkraínu
Skoðun 8. júní 2023

Landbúnaðurinn og aðstoð við Úkraínu

Við lifum á óstöðugustu og hættulegustu tímum síðan síðari heimsstyrjöldinni lau...