Vinsamlegast athugið að þetta efni er eldra en 6 ára.
Með ólögum eyða
Mynd / BBL
Skoðun 29. maí 2017

Með ólögum eyða

Höfundur: Hörður Kristjánsson
Stöðugt berast fregnir af dapurri reynslu fólks í samskiptum við stjórnkerfið og íslenskar stofnanir. Enn daprara er að hugsa til þess hversu kerfið á erfitt með að bregðast við þeim vanda sem upp kemur.
 
Það er hægt að bera víða niður þegar kemur að árekstrum fólks við, að því er virðist, ósveigjanlegt kerfi. Nýlegt dæmi er enn ein rassskellingin sem Hæstiréttur Íslands fær og nú frá sjálfum mannréttindadómstól Evrópu (FMD) vegna misgjörða gagnvart blaðamönnum. Þetta er sjötta rassskellingin sem íslenska dómkerfið fær á tíu árum vegna furðulegrar dómaframkvæmdar. Í tíu ár virðist dómskerfið ekkert aðhafast til að reyna að koma skikk á málin. Fleiri mál má nefna þar sem erlendir dómstólar hafa reitt pískinn á loft til að rassskella íslenska dómstóla. Má þar til dæmis geta hins fræga kvótadóms eða Valdimarsdóms Hæstaréttar í máli Valdimars Jóhannessonar árið 1998. Niðurstaðan þar var í raun að allir Íslendingar ættu ekki jafnan rétt á að fá veiðileyfi á Íslandsmiðum. Þar kom líka greinilega fram að dómstólar telji sér ekki ætlað að endurskoða mat löggjafans á því hvað teljist til í þágu almannaheilla og hvað ekki. Með öðrum orðum, dómararnir vísa til lagatextans sem samþykkur var af þingmönnum á Alþingi. Þeim dómi var slengt aftur í andlit Hæstaréttar eins og blautri tusku af ekki ómerkara apparati en Mannréttindanefnd Sameinuðu þjóðanna. Nefndin komst að þeirri niðurstöðu að kvótakerfið brjóti mannréttindi, það sé ósanngjarnt og mismuni þegnum landsins.
 
Kannski er ósanngjarnt að kenna dómstólunum og þeim sem þar starfa eingöngu um dómaframkvæmdina. Líklega telur þetta fólk, sem er af holdi og blóði eins og við öll hin, að það sé einungis að framfylgja lögum. Reyndar hefur það verið áréttað í dómum. Fyrir leikmann er erfitt að átta sig á því, en ef svo er hlýtur vandinn að liggja hjá Alþingi og þeim sem skrifa lögin hverju sinni. 
 
Af hverju er ekki hægt að orða lög þannig að ekki sé hægt að snúa út úr þeim á alla kanta? Af hverju sjóða menn saman texta fyrir lagasmíð sem er svo loðinn og með alls konar orðaleppum að allt venjulegt fólk á í stórvandræðum með að skilja hann? Ekki nóg með það, heldur virðist það vera staðreynd að löglærðir menn með hæstu gráður geta bara alls ekki verið sammála um hvað raunverulega stendur í lögunum. 
Það er merkilegt að í Grágás, Gamla sáttmála og Jónsbók skuli vera skiljanlegri og óumdeildari texti en hámenntuðum lögspekingum hefur auðnast að sjóða saman á síðari tímum. 
 
Í merki íslensku lögreglunnar er fallega orðuð setning á skrautlegri sex arma stjörnu. Utan um sverð og skjöld í miðju merkisins stendur: 
„Með lögum skal land byggja.“ Þar er tilvitnun í orð sem höfð voru eftir lögspekingnum Njáli á Bergþórshvoli fyrir margt löngu, er hann átti að hafa sagt: 
„Með lögum skal land vort byggja, en með ólögum eigi eyða.“
 
Sagt er að Íslendingar hafi reynt að hafa þau orð í heiðri allt frá upphafi landnáms. Það má þó segja að eftir höfðinu dansi limirnir. Ef löggjafarvaldinu tekst ekki að setja saman einfaldan og skiljanlegan lagatexta sem viðmiðunarreglur borgaranna, hvernig í ósköpunum eiga borgararnir þá að fara að lögum?
Það er ekki hægt að trúa því að það sé ætlun neins þingmanns að samþykkja slíkt orðasamsull á stofnanamáli sem enginn skilur að það styðji helst það sem Njáll vildi koma í veg fyrir. Nefnilega að með ólögum eyði menn byggð í landinu.  
Fagfundur og afmælisráðstefna
Skoðun 11. mars 2024

Fagfundur og afmælisráðstefna

Tveir viðburðir tengdir sauðfjárrækt haldnir dagana 21. -22. mars næstkomandi.

Er framtíðin lægra verð fyrir minni gæði?
Skoðun 15. febrúar 2024

Er framtíðin lægra verð fyrir minni gæði?

Við sem neytendur gerum miklar kröfur til innlendrar matvælaframleiðslu og við t...

Heilsársvegur yfir Öxi er skynsamleg fjárfesting
Skoðun 16. nóvember 2023

Heilsársvegur yfir Öxi er skynsamleg fjárfesting

Tilhneiging stjórnmálamanna er að líta á fjármagn sem veitt er í samgöngur sem k...

Óvissutímar
Skoðun 16. nóvember 2023

Óvissutímar

Á óvissutímum með eldgos yfirvofandi, þegar þetta er skrifað, er hægt að fullyrð...

Hinn glæsilegi árangur
Skoðun 14. nóvember 2023

Hinn glæsilegi árangur

Mér líður satt að segja hálf hjárænulega að setjast við skriftir um þrasið og ós...

Dagur sauðkindarinnar
Skoðun 13. nóvember 2023

Dagur sauðkindarinnar

Dagur sauðkindarinnar í Rangárvallasýslu var haldinn í reiðhöllinni Skeiðvangi á...

Áhættumatið og aðför að íslenskum hagsmunum
Skoðun 1. ágúst 2023

Áhættumatið og aðför að íslenskum hagsmunum

Í fréttatilkynningu Hafrannsóknastofnunar og í grein Ragnars Jóhannssonar, ranns...

Landbúnaðurinn og aðstoð við Úkraínu
Skoðun 8. júní 2023

Landbúnaðurinn og aðstoð við Úkraínu

Við lifum á óstöðugustu og hættulegustu tímum síðan síðari heimsstyrjöldinni lau...