Vinsamlegast athugið að þetta efni er eldra en 6 ára.
Hið ómögulega
Mynd / smh
Skoðun 13. júní 2017

Hið ómögulega

Höfundur: Hörður Kristjánsson
Það er athyglisvert að fylgjast með þróun verslunar á Íslandi þessa dagana. Þar er eitthvað að gerast sem okkur hefur verið talin trú um að væri utan marka þess mögulega.
 
Fyrir skömmu var opnuð stórverslun í Garðabæ frá Costco Wholesale Corporation. Fyrirtækið hóf starfsemi sína árið 1983 í Seattle í Bandaríkjunum. Á vefsíðu fyrirtækisins segir að allar verslanir Costco byggi á meðlimaaðild. 
 
Þegar verslunin í Garðabæ var opnuð undir lok maí var engu líkara en Íslendingar hefðu aldrei séð dagvöruverslun fyrr. Allar götur síðan hefur nánast verið fullt út úr dyrum og öll bílastæði á stóru svæði, líka hjá stórverslun IKEA, hafa verið troðfull af bílum viðskipavina Costco. 
 
Talsmenn verslunar á Íslandi og einkum fulltrúar Samtaka verslunar og þjónustu hafa af kurteisi sagst fagna þessari nýju samkeppni. Samt dylst engum að mikill órói er hjá eigendum gömlu verslanarisanna á íslenska markaðnum. Hjá flestum verslunum hefur tilkoma Costco haft þau áhrif að verð hefur verið lækkað á ýmsum varningi, jafnvel um tugi prósenta. Eitthvað sem alla tíð hefur verið fullyrt við neytendur að væri ómögulegt. Því hefur gjarnan verið borið við að smæð íslenska markaðarins kallaði á hærra vöruverð, einnig dýrir flutningar og fjarlægð frá helstu viðskiptalöndum.
 
Í mörg undanfarin ár hafa samtök verslunarinnar hamast í fjölmiðlum við að „upplýsa“ fávísa alþýðu landsins um að helsta ástæðan fyrir háu matvöruverði væri ómögulegt landbúnaðarkerfi, hátt verð frá bændum og það sem sumir hafa kallað ofurtolla á matvæli. Reynt hefur verið að telja almenningi trú um að kerfið á Íslandi væri einstakt hvað þetta varðar. Upplýstir neytendur vita þó mæta vel að sambærilegt fyrirkomulag er haft á hvað varðar  stuðning við innlenda matvælaframleiðslu í öllum okkar helstu viðskiptalöndum.  
 
Talsmönnum verslunarinnar hefur á liðnum árum tekist að knýja fram tollaniðurfellingar á ýmsum vörum. Þrátt fyrir það gekk ansi hægt að skila lækkuðu innkaupsverði sem þar fékkst áfram til neytenda. Var þar ýmsu borið við, eins og lagerstöðu og ýmsum innlendum kostnaðarþáttum. Í allri þeirri orðræðu hafa menn samt forðast í lengstu lög að ræða kostnað vegna mikillar yfirbyggingar í íslenskum verslunum og kostnað við óhóflegt verslunarhúsnæði. Á þessum forsendum hefur verslun á Íslandi haldið uppi háu vöruverði með miklu hærri álagningu en eðlilegt getur talist. Þetta er nú að koma í bakið á íslensku verslunarrisunum um leið og erlend verslunarkeðja sýnir fram á að álagning þarf ekki að vera í hundruðum prósenta. Forsvarsmenn verslunar á Íslandi hafa með sinni óbilgirni verið besta auglýsingin fyrir Costco sem hugsast getur. 
 
Viðbrögð sumra verslunareigenda hefur samkvæmt áreiðanlegum heimildum verið að sniðganga íslenska birgja sem voga sér að eiga viðskipti við Costco. Neytendur hafa því orðið varir við að ákveðin vörumerki sjást ekki lengur í sumum verslunum. 
 
Costco selur matvörur eins og margt annað. Þar er m.a. á boðstólum kjöt frá íslenskum bændum, oft að því er virðist á þokkalegu verði. Þar eru líka á boðstólum lyf á verði sem Íslendingar hafa aldrei áður kynnst í innlendum apótekum. Vondir bændur og vont landbúnaðarkerfi á Íslandi, vondir tollar og lítill markaður eru því greinilega ekki ástæðan fyrir því að Costco getur boðið mun lægra verð á flestum vöruflokkum en kollegar þeirra á Íslandi. Kannski íslenskir stórkaupmenn fari að átta sig á því að það dugar heldur ekki lengur að kenna íslenskum landbúnaði um hátt matvælaverð á Íslandi. 
Fagfundur og afmælisráðstefna
Skoðun 11. mars 2024

Fagfundur og afmælisráðstefna

Tveir viðburðir tengdir sauðfjárrækt haldnir dagana 21. -22. mars næstkomandi.

Er framtíðin lægra verð fyrir minni gæði?
Skoðun 15. febrúar 2024

Er framtíðin lægra verð fyrir minni gæði?

Við sem neytendur gerum miklar kröfur til innlendrar matvælaframleiðslu og við t...

Heilsársvegur yfir Öxi er skynsamleg fjárfesting
Skoðun 16. nóvember 2023

Heilsársvegur yfir Öxi er skynsamleg fjárfesting

Tilhneiging stjórnmálamanna er að líta á fjármagn sem veitt er í samgöngur sem k...

Óvissutímar
Skoðun 16. nóvember 2023

Óvissutímar

Á óvissutímum með eldgos yfirvofandi, þegar þetta er skrifað, er hægt að fullyrð...

Hinn glæsilegi árangur
Skoðun 14. nóvember 2023

Hinn glæsilegi árangur

Mér líður satt að segja hálf hjárænulega að setjast við skriftir um þrasið og ós...

Dagur sauðkindarinnar
Skoðun 13. nóvember 2023

Dagur sauðkindarinnar

Dagur sauðkindarinnar í Rangárvallasýslu var haldinn í reiðhöllinni Skeiðvangi á...

Áhættumatið og aðför að íslenskum hagsmunum
Skoðun 1. ágúst 2023

Áhættumatið og aðför að íslenskum hagsmunum

Í fréttatilkynningu Hafrannsóknastofnunar og í grein Ragnars Jóhannssonar, ranns...

Landbúnaðurinn og aðstoð við Úkraínu
Skoðun 8. júní 2023

Landbúnaðurinn og aðstoð við Úkraínu

Við lifum á óstöðugustu og hættulegustu tímum síðan síðari heimsstyrjöldinni lau...