Vinsamlegast athugið að þetta efni er eldra en 5 ára.
Börkur 13-952 frá Efri-Fitjum hampar verðlaununum sem besti lambafaðirinn.
Börkur 13-952 frá Efri-Fitjum hampar verðlaununum sem besti lambafaðirinn.
Mynd / RML
Á faglegum nótum 17. apríl 2018

Sæðingahrútar verðlaunaðir

Höfundur: Eyþór Einarsson ábyrgðarmaður í sauðfjárrækt
Árlega hafa sæðingastöðvarnar veitt verðlaun til ræktenda þeirra sæðingastöðvahrúta sem þótt hafa skarað fram úr sem kynbótagripir.  Annars vegar eru veitt verðlaun fyrir besta lambaföðurinn og hins vegar fyrir mesta kynbótahrútinn.
 
Það er faghópur sauðfjárræktar hjá RML sem velur hrútana og mótar reglur um val þeirra.  
 
Besti lambafaðirinn
 
Við val á besta lambaföðurnum er horft til útkomu þeirra hrúta sem skiluðu 100 eða fleiri fullstigðuum hrútum í gegnum sæðingar sl. haust.  Hrúturinn þarf að ná 110 stigum í BLUP kynbótamati fyrir gerð og fitu og að lágmarki 95 stigum fyrir frjósemi og mjólkurlagni.  Þungaeinkunn hrútsins þarf að vera yfir 105.  Sérstaklega er horft til niðurstaðna úr ómmælingum og stigun lambanna.
Í ár var það Börkur 13-952 frá Efri-Fitjum sem hampar verðlaununum.  Hann er ræktaður af þeim Gunnari Þorgeirssyni og Grétu Brimrúnu Karlsdóttur. Börkur hlaut eftirfarandi umsögn:
 
„Besti lambafaðir sæðinga­stöðvanna veturinn 2016 til 2017 er Börkur 13-952 frá Efri-Fitjum í Fitjárdal, Vestur-Húnavatnssýlsu.   Val hans byggir á niðurstöðum úr lambaskoðunum og kjötmati haustið 2017.
Börkur er sonur Birkis 10-893 frá Bjarnastöðum.  Í æðum hans rennur talsvert Hestsblóð, en Þráður 06-996 frá Hesti er móðurfaðir hans og einnig má finna Hörva 92-972 í bakættum í gegnum Ljóra 95-828 frá Þóroddsstöðum.   Þessar ættlínur hafa blandast með frábærum hætti við það öfluga afurðafé sem ræktað er á Efri-Fitjum.
 
Börkur var fenginn til notkunar á sæðingastöðvunum haustið 2015 að aflokinni afkvæmarannsókn fyrir úrvalshrúta í Miðfjarðarhólfi sem fram fór á Þóroddsstöðum.  Er hann annar hrúturinn úr þeirri rannsókn sem vinnur til þessara verðlauna.   Börkur var tvo vetur á stöð, fékk  strax mikla notkun og var mest notaði hrútur stöðvanna veturinn 2016 til 2017. 
 
Afkvæmi Barkar eru jafnan fremur bollöng og vel gerð hvar sem á þeim er tekið.  Þau búa yfir mikilli holdfyllingu, eru hóflega feit og geysilega þroskamikil.  Stendur hann nú í 115 stigum í kynbótamati fyrir gerð, 111 stigum fyrir fitu og með fallþungaeinkunn upp á 147.  Þá er hann ákaflega lofandi sem ærfaðir og er hann því einn af mestu kostagripum stöðvanna til framræktunar á helstu úrvalseiginleikum. Því miður er hann fallinn en Börkur var frábær kynbótahrútur sem hlýtur með sóma nafnbótina  „besti lambafaðirinn“ framleiðsluárið 2017.“
 
Váli 10-907 er útnefndur mesti kynbótahrútur sæðingastöðvanna 2018.
 
Mesti kynbótahrúturinn
 
Kynbótahrúturinn þarf bæði að hafa verið góður lambafaðir og ærfaðir.  Meðal krafna sem til hans eru gerðar er að hann eigi a.m.k. tvo árganga af dætrum sem komið hafa til uppgjörs og eru tilkomnar í gegnum sæðingar.  Hann hafi að lágmarki 105 stig í BLUP kynbótamati fyrir gerð og mjólkurlagni og 100 stig fyrir fitu og frjósemi. 
 
Kynbótahrúturinn árið 2018 er Váli frá Gunnarsstöðum í Þistilfirði.  Ræktandi hans eru Gunnarsstaðir sf..  Váli hlaut hann eftirfarandi ummæli:
 
„Mesti alhliða kynbótahrútur sæðingastöðvanna árið 2018 er Váli 10-907 frá Gunnarsstöðum í Þistilfirði.
Váli kom til notkunar á sæðingastöð sumarið 2013 og var valinn þangað eftir að hafa sýnt góðan árangur sem lambafaðir heima á Gunnarsstöðum. Váli er undan Stála 06-831 en í móðurætt má m.a. finna sæðingahrútana Leka 00-880 og Bút 93-982 ásamt valinkunnum heimahrútum.
 
Váli var notaður á sæðingastöðvunum í tvo vetur og eru skráðar alls 1.099 sæddar ær við honum í Fjárvísi. Til fullnaðardóms komu 254 lambhrútar og 407 gimbrar.
 
Í samanburði sæðinga­stöðvahrúta eru afkvæmi Vála í góðu meðaltali hvað varðar gerð þeirra en meiri breytileiki þó í hrútum heldur en í gimbrum hvað það varðar. Styrkur afkvæma hans hefur fremur legið í hagstæðara kjötmati en mælingum á lifandi lömbum auk góðs þroska þeirra og hóflegrar fitusöfnunar.
 
Sem ærfaðir eru kostir Vála sem kynbótahrúts ótvíræðir en dætur hans eru ágætlega frjósamar og mjög öflugar afurðaær og sýndu þær strax þann eiginleika skýrt sem lambgimbrar. Hróður Vála sem ærföður hefur vaxið æ síðan. Hann á nú um 400 dætur samkvæmt skýrsluhaldi Fjárvíss.
 
Váli 10-907 er hér með útnefndur „mesti kynbótahrútur stöðvanna 2018“ og ber þann titil með sóma.“
„Spjallað“ við kýr
Á faglegum nótum 9. janúar 2023

„Spjallað“ við kýr

Atferli, hegðun, útlit og ástand nautgripa getur gefið gríðarlega mikilvægar upp...

Skógarbændur og Bændasamtök Íslands
Á faglegum nótum 5. janúar 2023

Skógarbændur og Bændasamtök Íslands

Á aðalfundi Landssambands skógareigenda (LSE) sem haldinn var í Borgarnesi í maí...

Lífræn framleiðsla – nú er lag
Á faglegum nótum 5. janúar 2023

Lífræn framleiðsla – nú er lag

Á undanförnum árum hefur VOR látið til sín taka með ýmsum hætti til að hvetja ti...

Eitur á alltaf að vera síðasta úrræðið
Á faglegum nótum 3. janúar 2023

Eitur á alltaf að vera síðasta úrræðið

Meindýr eru skaðvaldar í garð- og skógrækt og óvelkomnir gestir sem flestir vild...

Ýmsir vankantar við smíði nýju norrænu næringarráðanna
Á faglegum nótum 2. janúar 2023

Ýmsir vankantar við smíði nýju norrænu næringarráðanna

Vinna við norrænu næringarráðin (NNR), sem Norræna ráðherra­nefndin heldur utan ...

Um niðurstöður lambadóma haustið 2022
Á faglegum nótum 30. desember 2022

Um niðurstöður lambadóma haustið 2022

Í heildina var útkoma lamba í haust góð. Meðalfallþungi á landinu var 16,6 kg og...

Lífrænn úrgangur: höfuðverkur eða tækifæri?
Á faglegum nótum 28. desember 2022

Lífrænn úrgangur: höfuðverkur eða tækifæri?

Hér á landi fellur til gríðarlegt magn af lífrænum úrgangi á öllum stigum samfél...

Skýrsluhald – heimarétt WorldFengs
Á faglegum nótum 27. desember 2022

Skýrsluhald – heimarétt WorldFengs

Nú þegar líður að áramótum og allir eru búnir að skila haustskýrslu til matvælar...