Vinsamlegast athugið að þetta efni er eldra en 4 ára.
Hópmynd frá starfsstöðvum Svenskt Trä í Svíþjóð. F.v. Guðrún Lárusdóttir (LBHI), Tomas Ivarsson, Johan Fröbel, Eiríkur Þorsteinsson, Jan Brundin og Hlynur Gauti Sigurðsson (LSE).
Hópmynd frá starfsstöðvum Svenskt Trä í Svíþjóð. F.v. Guðrún Lárusdóttir (LBHI), Tomas Ivarsson, Johan Fröbel, Eiríkur Þorsteinsson, Jan Brundin og Hlynur Gauti Sigurðsson (LSE).
Á faglegum nótum 19. febrúar 2020

Frá tré til timburs

Höfundur: Hlynur Gauti Sigurðsson framkvæmdastjóri Landssamtaka skógareigenda (LSE)
Timburverslanir selja timbur sem metið hefur verið eftir gæðum og eiginleikum. Flokkunin hefst í skóginum. Eftir að vandað hefur verið til verka við ræktun trjánna í skóginum er komið að skógarhöggi.
 
Trén eru há, sver og stundum bogin. Skógarhöggsmaður á að geta metið og flokkað viðinn eftir vaxtarlagi trésins. Þegar tréð er fellt er það sagað niður í boli, eftir því hvernig það getur nýst best. Algengt er að stysta lengd bols í barrviði sé 3,2 metrar. Við útkeyrslu á viðnum úr skóginum er það flokkað og lagt í stæður. Loks er það flutt í sögunarmyllu og endanlegt hlutverk viðarins er ákveðið þar.
 
 
Þegar trjábolur er sagaður í stórviðarsög niður í borð og planka þarf útsjónarsemi við að meta bolinn. Hverju má ná út út bolnum? Þar skiptir máli hvar af trénu bolurinn kemur. Neðsti hluti trésins er sá sverasti og oftast er hann sá verðmætasti. Þegar búið er að meta bol til sögunnar er hann sagaður eftir kúnstarinnar reglum. Að lokinni sögun verða til borð og/eða plankar. Næst fer fram mat á kvistabyggingu í viðnum og skiptir hún máli upp á styrk og endingu viðarins. Kvistir eru af ýmsum gerðum og sumir kvistir veikja timbrið meira en aðrir. Þegar timbrið er selt kaupanda þarf kaupandi að vera viss um að timbrið henti því sem hann ætlar sér af því. Þá koma til staðlar. 
 
Lítil hefð hefur verið fyrir flokkun á íslensku timbri. Það timbur sem fellt er í skógum landsins hefur sjaldnast fengið sérstaka flokkun og fátítt er að gerðar séu miklar kröfur um burð og styrk. Timbur er hægt að nota í ótal margt. Ef timbrið er af slökum gæðum má selja það í eitthvað annað en burðarvið. Það má til dæmis nota það í utanhússklæðningar, panil eða hreinlega kurla og nota undir húsdýr eða sem kolefnisgjafa. Ef timbrið er af góðum gæðum þarf að vera öruggt og tryggt að hægt sé að nota það í það sem til er ætlast, t.d. í hús, leiktæki eða aðra mannvirkjagerð. Húsasmiður gerir kröfu til þess af söluaðila að timbrið sé flokkað eftir stöðlum. 
 
Nú er hafin vinna við að innleiða þekkingu á stöðlum og flokkunarkerfum byggðum á þeim svo íslenskt timbur megi verða sú söluvara sem til er ætlast í náinni framtíð. Hingað til hefur einungis verið hægt að fá staðlað timbur af innfluttu efni. Eiríkur Þorsteinsson, trjátæknir og viðarfræðingur, leiðir vinnu við innleiðingu þessara flokkunarkerfa, sem kallast viðskiptaflokkun á timbri, samkvæmt stöðlum, í samvinnu við Svenskt Trä, sem leiðir hana í Skandinavíu og hin Norðurlöndin hafa nú þegar samþykkt.  Auk þess koma íslenskar stofnanir að verkefninu, svo sem Landbúnaðarháskóli Íslands (LbhÍ), Skógræktin og Landssamtök skógareigenda (LSE). Í desember síðastliðnum fór þriggja manna hópur til fundar við sérfræðinga hjá Svenskt Trä. Fundurinn var góður og helstu niðurstöðurnar voru þær að leyfi fékkst til að nota og þýða flokkunarkerfið sem verið er að innleiða í Svíþjóð, Finnlandi, Danmörku, Íslandi og Noregi á barrtrjám. Vinnan við þýðingu gengur vel og er ætlunin að sett verði námskeið í haust fyrir fólk í skógargeiranum sem hefur verið að saga trjáboli. Verkefnið heitir TroProX og er samvinnuverkefni við háskóla í Danmörku og Svíþjóð.
 
Mikið er í húfi fyrir skógræktendur á Íslandi ekki síður en íslenska smiði og íslenskt efnahagslíf. 
 
Hlynur Gauti Sigurðsson
framkvæmdastjóri Landssamtaka skógareigenda (LSE)

Skylt efni: timbur | Skógrækt | Trjárækt | tré

„Spjallað“ við kýr
Á faglegum nótum 9. janúar 2023

„Spjallað“ við kýr

Atferli, hegðun, útlit og ástand nautgripa getur gefið gríðarlega mikilvægar upp...

Skógarbændur og Bændasamtök Íslands
Á faglegum nótum 5. janúar 2023

Skógarbændur og Bændasamtök Íslands

Á aðalfundi Landssambands skógareigenda (LSE) sem haldinn var í Borgarnesi í maí...

Lífræn framleiðsla – nú er lag
Á faglegum nótum 5. janúar 2023

Lífræn framleiðsla – nú er lag

Á undanförnum árum hefur VOR látið til sín taka með ýmsum hætti til að hvetja ti...

Eitur á alltaf að vera síðasta úrræðið
Á faglegum nótum 3. janúar 2023

Eitur á alltaf að vera síðasta úrræðið

Meindýr eru skaðvaldar í garð- og skógrækt og óvelkomnir gestir sem flestir vild...

Ýmsir vankantar við smíði nýju norrænu næringarráðanna
Á faglegum nótum 2. janúar 2023

Ýmsir vankantar við smíði nýju norrænu næringarráðanna

Vinna við norrænu næringarráðin (NNR), sem Norræna ráðherra­nefndin heldur utan ...

Um niðurstöður lambadóma haustið 2022
Á faglegum nótum 30. desember 2022

Um niðurstöður lambadóma haustið 2022

Í heildina var útkoma lamba í haust góð. Meðalfallþungi á landinu var 16,6 kg og...

Lífrænn úrgangur: höfuðverkur eða tækifæri?
Á faglegum nótum 28. desember 2022

Lífrænn úrgangur: höfuðverkur eða tækifæri?

Hér á landi fellur til gríðarlegt magn af lífrænum úrgangi á öllum stigum samfél...

Skýrsluhald – heimarétt WorldFengs
Á faglegum nótum 27. desember 2022

Skýrsluhald – heimarétt WorldFengs

Nú þegar líður að áramótum og allir eru búnir að skila haustskýrslu til matvælar...